Met Opening Night 2024 opent het Concertgebouworkest weer een nieuw seizoen met een gratis toegankelijk openluchtconcert. Andrés Orozco-Estrada dirigeert een kleurrijk programma waarin dans en ritme de hoofdrol spelen. Dans kleurt en verlicht het leven: swingende dansritmes verhullen soms peilloze diepten: duister, verwachtingsvol, troostrijk of – zoals bij de eigenzinnige gastartiest sor – vol hoop, liefde en nieuwe mogelijkheden. 

Meredith: Nautilus 

Pop, klassiek, experimenteel? Voor de Schotse componiste Anna Meredith zijn er geen grenzen. Haar energieke muziek klonk in clubs, reclamespots, films, galerieën, klassieke concertzalen en zelfs tankstations. Nautilus wordt wel omschreven als de soundtrack van een paniekaanval. Dat heeft onder meer te maken met het verschuivende gevoel dat na een minuut of drie optreedt, als het slagwerk inzet en het ritme heel anders blijkt te zijn dan je dacht. Vanwege dat effect speelt de muziek een cruciale rol in onder meer de Netflix-serie Living with Yourself, de Lady Gaga-documentaire Five Foot Two en de film van Bo Burnham, Eighth Grade. 

Strauss: Walzerfolge nr. 2 

Met de walsen uit Richard Strauss’ komische opera Der Rosenkavalier wanen we ons plotseling aan een adellijk hof in Wenen: liefde, intriges, verwarring, verklede mannen, duellerende rivalen en eind goed al goed. Had Strauss – bekend van zware filosofische orkestwerken en opera’s – plotseling een klassieke klucht geschreven? Ja en nee: de karakters en hun onderlinge relaties zijn veel complexer dan in de gemiddelde operette, en het verhaal bevat t­hema’s als eenzaamheid en de angst voor ouder worden. Dat mocht de pret niet drukken: Der Rosenkavalier werd een enorm succes, en de componist ging meteen aan het werk om de zwierige walsen eruit aan elkaar te knopen voor concertuitvoeringen zoals die van vanavond. 

Saint-Saëns: Danse macabre 

We gaan er allemaal aan. Arm of rijk, jong of oud, ziek of gezond, de Dood komt ons halen en dan moeten we dansen. Na twaalf klokslagen, gespeeld op de harp, komt hij de gestorvenen wekken. Hij speelt duivelse muziek op zijn viool en steeds meer doden staan op.

Als de xylofoon speelt, hoor je rammelende botten

Camille Saint-Saëns roept het beeld van de dodendans op als geen ander. ‘t Is macaber, maar ook een vrolijke boel. Als de xylofoon speelt, hoor je de rammelende botten. De arme wagenmaker danst met de barones. In een rondedans huppelen de koning en een boer zij aan zij: de Dood maakt geen onderscheid. Wanneer de haan kraait is het voorbij en vallen de grafstenen dicht. De Dood speelt een eenzame afscheidsmelodie. 

Roukens: Temptation 

In mei vorig jaar ging de ‘dansthriller’ Dorian in première, waarin hiphopdans en klassiek ballet elkaar ontmoeten. De eigentijdse dansversie van Oscar Wildes roman The Picture of Dorian Gray gaat over de angst voor de ouderdom en de destructieve zoektocht naar eeuwige jeugd. De componist is Joey Roukens, wiens muziek bij het Concertgebouworkest regelmatig op het programma staat. Temptation begint als een tango, de dans van de verleiding. In een nachtclub beleeft Dorian een bad trip. Opgezweept door een dansende mensenmassa (een stuwende slagwerkpassage) dansen we de diepe krochten van Dorians geest in. Daar vinden we de jeugd, de onschuld en de liefde. Het zijn zoete herinneringen, die al gauw worden vermorzeld door de realiteit. 

Márquez: Danzón No. 2 

In de muziek van Arturo Márquez komen allerlei muziekstijlen uit zijn geboorteland Mexico voorbij. De danzón is een vorm van dansmuziek die afkomstig is uit Cuba, maar een prominente plaats heeft gekregen in de muziekcultuur van de Mexicaanse staat Veracruz. Danzón No. 2 zit vol ritmische verrassingen en meeslepende solo’s voor alle instrumenten. Het stuk is zo populair geworden dat veel Mexicanen het beschouwen als hun tweede volkslied. 

sor: Voor mij, Yuh, Zo zijn 

Rosario Mussendijk, alias sor, kampt sinds 2018 met ernstige gehoorproblemen. Dankzij een audiosysteem dat werkt met behulp van aanraking, maar vooral door zijn wilskracht, leerde hij er als musicus mee omgaan.

Ook Beethoven versloeg zijn doofheid met strijdbare en vernieuwende muziek

In 2022 verscheen de weerslag van zijn strijd, het driedubbelalbum Bae Doven. De titel klinkt als Beethoven, de componist die zijn doofheid versloeg met strijdbare, geïnspireerde en vernieuwende muziek. Ondanks een bont palet aan gastartiesten, van Wibi Soerjadi tot Jiggy Djé, is Bae Doven een intiem en persoonlijk muzikaal portret. sor mixt hiphop met klassiek, maar ook met bijvoorbeeld r&b en jazz zoals in Voor mij. In het liefdevolle Zo zijn komt Erik Satie om de hoek kijken, en in Yuh horen we hoe sor afrekent met hypocrieten en fakes. Met het Concertgebouworkest voert hij deze nummers uit in nieuwe symfonische bewerkingen. 

Stravinsky: slotdelen ‘De vuurvogel’ 

In het ballet De vuurvogel, in 1910 in Parijs in première gebracht door Les Ballets Russes, houdt een wrede tovenaar dertien mooie meisjes gevangen. Met behulp van de magische vuurvogel slaagt een prins erin ze te redden. De muziek zou eigenlijk door een andere componist worden geschreven, maar die had geen tijd. De rest is geschiedenis: de première was een sensatie en de jonge onbekende Igor Stravinsky was op slag beroemd. Vandaag klinkt de muziek van het slot: betoverd door de vuurvogel dansen de tovenaar en zijn onderdanen een wilde helledans, waarna ze in slaap gesust worden door een slaaplied (berceuse) van de vuurvogel. De tovenaar sterft, de gevangenen zijn vrij en de prins mag met het mooiste meisje trouwen. Eind goed al goed – maar nu echt.