Will Liverman liet zich de voorbije jaren niet alleen opmerken als een geweldige bariton, maar evenzeer door zijn strijd voor inclusiviteit in de muziek. Die vertolkt hij niet alleen op zijn albums, maar ook op het podium. Livermans veelzijdigheid weerspiegelt zich perfect in dit programma. Zwarte ­componisten, ook hedendaagse, worden er gecombineerd met klassiek recitalmateriaal van de Britse Vaughan Williams, de Duitse Richard Strauss en de Franse Poulenc. 

Price, Grant Still en Burleigh

Beginnen doet Liverman met een lied van Florence Price, een van die zwarte componisten die de voorbije jaren terecht werd herontdekt. Liverman zingt van haar I Grew a Rose, op tekst van de jonggestorven zwarte dichter Paul Laurence Dunbar. Van William Grant Still horen we Grief, geïnspireerd door een beeld van een treurende engel op een begraafplaats. Minder bekend lijkt Henry Thacker Burleigh, al staat zijn naam in dikke letters in de geschiedenis van de traditionele Amerikaanse muziek. Niet toevallig was hij de man die expat Antonín Dvořák adviseerde over het gebruik van traditionele thema’s in zijn muziek. Op zijn beurt ­inspireerde Dvořák hem tot componeren en arrangeren. ­Gaandeweg werd Burleigh zelfs een leidende figuur in de zwarte New Yorkse culturele scene. Van hem horen we in dit recital een cyclus op basis van gedichten van Laurence Hope, pseudoniem van Adela Florence Cory Nicolson. Veel kleurrijke figuren bij elkaar, in alle betekenissen van het woord.

Poulenc

Kleurrijk, dan komt ook Francis Poulenc in beeld. Quatre poèmes de Guillaume Apollinaire (1931) laat Poulenc op z’n best horen: oorspronkelijk, puntig, ironisch, maar altijd met een groot hart. Zijn fascinatie voor de gedichten van Apollinaire resulteerde al op zijn negentiende in de cyclus Le bestiaire. Dat was in 1918, het jaar waarin de Franse dichter op 38-­jarige leeftijd stierf; de twee hadden elkaar maar enkele keren ontmoet. Verspreid over de decennia daarna zette Poulenc in totaal 34 gedichten van Apollinaire op muziek. De componist had er een, naar eigen zeggen, ‘mysterieuze affiniteit’ mee. Hoe diep die ging, mag blijken uit deze uitspraak: ‘Als er op mijn graf zou staan: hier ligt Francis Poulenc, de componist van Apollinaire en Éluard, dan zou ik dat mijn mooiste eretitel vinden.’ 

Vaughan Williams

Met de Songs of Travel bevestigde Ralph Vaughan Williams zijn meesterschap in het liedgenre – een meesterschap dat al jaren sluimerde in losse liederen en kortere cycli. Vaughan Williams puurde voor zijn bekendste liedcyclus uit gedichten van de Schot Robert Louis Stevenson. In 1904 werd de reeks van – toen nog – acht liederen voor het eerst uitgevoerd, hoewel niet samen gepubliceerd. En nog zonder dat mysterieuze negende lied, I Have Trod the Upward and the Downward Slope. Dat werd pas in 1960 postuum aan de cyclus toegevoegd. Het mag alleen worden uitgevoerd nadat ook de andere acht liederen zijn gezongen, zo schreef de componist op de partituur, die pas na zijn dood tussen zijn paperassen werd teruggevonden. Niet onlogisch: het is een delicate, onwereldse epiloog van amper vier, veelbetekenende verzen, waarin de atmosfeer en muzikale thema’s worden samengevat:

I have trod the upward and the downward slope;
I have endured and done in days before;
I have longed for all, and bid farewell to hope;
And I have lived and loved, and closed the door.

Wanneer dit fameuze negende lied werd geschreven, blijft voer voor vragen en gissingen. Als het samen met de andere acht werd gecomponeerd, rond 1903 of 1904, waarom werd het dan niet meteen uitgevoerd? Hield de componist het bewust achter? Maar waarom dan? Een andere denkpiste is dat Vaughan Williams het lied pas veel later schreef, als de mijmering van een oude man over de jonge vagebond uit de cyclus, wat het inhoudelijk ook is. Componisten en hun negende, jawel.

Sneed, Barnes en Okpebholo

Will Livermans aandacht voor hedendaagse (zwarte) componisten vinden we terug in liederen van Damien L. Sneed, Jasmine Barnes en Shawn E. Okpebholo – drie namen van een nieuwe generatie die Liverman al jaren onder de aandacht brengt. Typisch is dat ze niet voor één gat te vangen zijn: ze ademen een mengelmoes van stijlen, idiomen en technieken. Het cv van Damien L. (LeChateau) Sneed getuigt van een opwindende muzikale gulzigheid – jazz, pop, R&B, avant-­garde – en bedrijvigheid: hij is pianist, componist, arrangeur, zanger, producer, dirigent. Van hem horen we in dit recital I Dream a World, een lied dat doet verlangen naar een wereld zonder discriminatie, hebzucht en lijden. ‘Of such I dream, my world!’ Tekstschrijver is Langston Hughes (1902-1967), een van de leidende figuren in de zogeheten Harlem Renaissance, een beweging van Afro-Amerikaanse kunstenaars in de jaren 1920.
Ook Jasmine Barnes is zo’n naam voor de toekomst. Een mengeling van Billie Holiday en Claude Debussy, zo werd de zangeres-componiste al omschreven. Will Liverman zingt van haar Luxury, het middelste van drie liederen die samen A Sable Jubilee vormen.
Shawn E. Okpebholo zorgt voor een aangrijpend org­elpunt, met een bewerking van de hartverscheurende negrospiritual Steal Away.

Strauss

Richard Strauss brengt ons even in een andere wereld met twee vroege, minder bekende liefdesliederen. Voor Wie sollten wir geheim sie halten steunt hij op een gedicht uit de bundel Lotosblätter van Adolf Friedrich von Schack. Traum durch die Dämmerung is een van de drie liederen die hij in één dag tijd — 7 juni 1895 om precies te zijn, een vrijdag — componeerde op teksten van Otto Julius Bierbaum. Strauss had Bierbaum eerst als operalibrettist op het oog, maar daarvoor woog die uiteindelijk wat te licht. Van zijn liefdesgedichten was Strauss wel fan.