Waardoor werd Beethoven doof? (2)

In het novembernummer beschreven we de ziekte van Paget als veelgenoemde oorzaak van de doofheid van Ludwig van Beethoven. Prompt lag er een brief in ons postvak. De afzender: Prof. Dr. E.H. Huizing, emeritus hoogleraar Keel-, Neus- en Oorheelkunde. Het treft. Dokter Huizing onderzocht – als hobby – aandoeningen van diverse componisten. Denk aan Mozarts platte oorschelp, Haydns neuspoliepen en Puccini’s keelkanker. Ook Beethovens gehoor ontkwam niet aan zijn interesse. De kans om deze geïnformeerde visie met onze lezers te delen, laten we natuurlijk niet aan ons voorbijgaan.

In de brief legt Huizing uit waarom de ziekte van Paget als oorzaak van Beethovens doofheid hem onwaarschijnlijk lijkt: ‘De ziekte van Paget is een langzaam voortschrijdende botziekte, die een (zeer) langzaam progressief gehoorverlies met zich mee kan brengen. In mijn werk heb ik een enkele keer iemand met deze vorm van slechthorendheid gezien. Het is zeer zeldzaam.’ Beethovens symptomen komen volgens hem niet overeen met slechthorendheid als gevolg van de ziekte van Paget:

Ten eerste: ‘Beethoven vertelt dat zijn oren ‘sausen und brausen’. Hij leed (in het begin) onder een heel heftig oorsuizen. Dat zien we bij de ziekte van Paget niet. Heftig oorsuizen komt voor bij beschadiging van de haarcellen in het binnenoor, bijvoorbeeld door een infectie of een toxische stof, en bij lawaaibeschadiging. Bij de ziekte van Paget is het suizen mild en zacht.’

Ten tweede: ‘Beethoven zegt dat hij de mensen niet verstaat wanneer zij zachtjes spreken, en dat hij het onaangenaam vindt wanneer ze luid spreken. Dit verschijnsel noemen wij in ons vak ‘recruitment’. (…) Het komt uitsluitend voor bij beschadiging van het binnenoor, door uitval van de buitenste haarcellen van het orgaan van Corti.’

Huizing concludeert dat Beethoven leed ‘aan een zeer progressieve uitval van het orgaan van Corti in zijn beide oren’.

Maar waardoor dan? Voor erfelijkheid of lawaai bestaan volgens hem geen aanknopingspunten. Eerder denkt hij aan vergiftiging: ‘Beethoven kreeg door zijn artsen allerlei toxische ‘medicamenten’ voorgeschreven vanwege zijn chronisch darmlijden.’ En als de oorzaak in een infectie gezocht moet worden, is syfilis een kanshebber. ‘Al zou men dan ook duizeligheid verwachten als gevolg van gelijktijdige beschadiging van het evenwichts­orgaan.’