Schenken brengt muziek in het leven

Eigenlijk is hij – zegt advocaat Marinus Pannevis – ‘meer een man van het toneel’. Hij herinnert zich hoe hij lang geleden daarover de advocaat van de duivel speelde bij zijn leermeester, muziekminnaar Lex Grosheide: ‘Wij zitten dit jaar op de stoelen aan de zijkant in de Grote Zaal; dan zie je dat heel wat bezoekers voor de pauze al wegdommelen. Maar bij uitgaan gaat het bij ons om twee vragen: is het leuker dan thuiszitten – dat is het al snel – en heb je aan iets anders gedacht?

Bij een goed toneelstuk zit ik nooit aan andere dingen te denken. Bij muziek vaak wel.’ ‘Maar zou jij zo’n toneelstuk vijftig keer willen zien?’ vroeg Grosheide hem vervolgens. ‘Nee, dat niet’, antwoordde Pannevis. ‘Ik kan een muzikaal meesterwerk daarentegen wel vijftig keer bezoeken’, zei zijn vakgenoot. ‘Daarvan krijg ik nooit genoeg, daarin valt steeds weer iets nieuws te ontdekken.’

Huis voor het leven

In zijn woorden school een kern van waarheid. ‘Neem een symfonie van Mahler, dat is toch een soort huis waarin je wel een leven lang kunt wonen.’ Met zijn vrouw Caroline Polak – ook jurist – woont Marinus Pannevis al zo’n veertig jaar vlak achter Het Concertgebouw. ‘Toen we net kinderen hadden’, vertelt zij, ‘vond ik het geweldig dat ik om vijf voor acht een baby de borst kon geven en een kwartier later in de Grote Zaal zat.’

Tegenwoordig kiezen ze vaker voor de intimiteit van de Kleine Zaal; het samenspel van een strijkkwartet, de melancholieke stem van de cello of de klank van een enkele vleugel. Sinds haar twaalfde speelt Polak al piano, en nog iedere dag kruipt ze wel even achter het instrument. ‘In de grote pianisten bewonder ik vaak de eenvoud. Ze behandelen de noten met zo’n natuurlijke finesse dat ik als amateur soms denk: ‘Dat moet ik toch ook kunnen.’ Dat is het bedrieglijke. Want wanneer je thuis de partituur openslaat, dan sta je meteen oog in oog met je eigen beperkingen, dan zie je waarin het genie van een meesterpianist zit: een hondsmoeilijk stuk makkelijk laten klinken.’

Gezondheid

Beiden weten hoe belangrijk muziek kan zijn in het dagelijks leven. ‘Het is indrukwekkend om te zien hoe muziek de gezondheid van ouderen kan bevorderen’, aldus Polak. ‘Prachtig hoe neuropsycholoog Erik Scherder daar steeds weer aandacht voor vraagt en mooi dat hij daar in Het Concertgebouw ook een podium voor krijgt. Daarmee laat de concert­zaal zien middenin de moderne samenleving te staan.’ ‘De Stichting Philomela, waar ik in het bestuur zit, vierde vorig jaar een lustrum met een lezing van Scherder over de helende kracht van muziek bij burn-out’, vult Pannevis aan. ‘De zeshonderd kaarten waren via social media al uitverkocht aan heel veel jonge mensen nog voordat de affiches waren gedrukt.’

Houten poten

Ook bij zijn werk met asielzoekers ervaart hij hoe wezenlijk muziek is in het scheppen van verbondenheid. ‘Kijk naar de verbroedering in het Zwaluwkoor, ook van Philomela, waarin vluchtelingen samenzingen met Amsterdammers.’ En Pannevis ziet het elke maandagavond, bij de Havendiners die hij zo’n drie jaar geleden initieerde. Op deze avonden eten en dansen tachtig azc-bewoners met twintig gasten van de donateur van de avond, afkomstig uit bedrijfs­leven, overheid of het maatschappelijke veld. ‘In één avond worden vluchtelingen van een nummer tot een mens’, zegt Pannevis.

‘De echte band ontstaat meestal na het eten op de dansvloer. Dan nemen de vluchtelingen het voortouw met hun dansen, die voor ons best lastig zijn. De Nederlanders proberen met hun houten poten mee te doen. Dan verdrijft muziek als universele taal de laatste aarzelingen en staat iedereen met elkaar op de vloer. De één danst, de ander klapt. Wat dat betreft vind ik het prachtig dat Het Concertgebouw steeds meer muziek uit de Arabische wereld programmeert. Ook dat richt zich op de verbindende kracht van muziek.’

Creativiteit

Een samenleving kan, besluit Pannevis, niet zonder muziek en andere kunsten. ‘Ik kom zelf uit de commerciële hoek, maar het is in mijn ogen van wezenlijk belang dat we creativiteit in brede zin stimuleren. Je ziet overal en altijd dat waar kunst en cultuur bloeien ook de samenleving tot bloei komt. Het Concertgebouw omhelst die denkwijze. Daarom steunen wij het zo graag.’  

Meer informatie over doneren of nalaten aan Het Concertgebouw Fonds vindt u op de website van Het Concertgebouw Fonds. Ook kunt u contact opnemen met Jolien Schuerveld Schrijver, directeur van het fonds, via 020 573 04 12 of j.schuerveld@concertgebouw.nl.