Bij een blokfluitrecital hoort een tafeltje. Een tafeltje waarop de verschillende fluiten, elk met zijn eigen omvang en timbre, klaarliggen voor gebruik. We zien en horen een barokaltblokfluit, een moderne tenorblokfluit, een renaissance-­sopraanblokfluit en een voiceflute (tussen alt- en tenorblokfluit in). We horen vroege en late muziek, uit Frankrijk, Italië, Duitsland, Engeland en Finland. Uiteenlopende muziek waarbij luitist Thomas Dunford soms een brug tussen het ene en het andere stuk improviseert om de sfeer vast te houden, opdat de musici een wat langer verhaal kunnen vertellen.

De blokfluit bestaat al meer dan zeshonderd jaar, maar het repertoire voor soloblokfluit slaat wel eens een eeuw over. Geen probleem voor blokfluitiste Lucie Horsch. De blokfluit heeft altijd alles nagefloten wat gespeeld en gezongen werd. Wat niet geschreven is voor haar instrumenten, eigent ze zich dus gewoon toe of herschrijft ze vaardig voor zichzelf.

Conversations

Zo nam zij voortvarend Bachs Partita in c klein ter hand. Oorspronkelijk is dit meerdelige werk rond 1740 gecomponeerd voor sololuit. De toevoeging van de blokfluit trekt Bachs polyfone weefsel wat meer uiteen in afzonderlijke stemmen, die samen de dialoog aangaan, met elkaar converseren. Want daar gaat het om in dit concert: conversaties tussen blokfluit en luit. Tussen Horsch en Dunford, die al sinds 2017 samen optreden.

Renaissance, twintigste eeuw, Barok

Met Der Affenspieler uit Chinesische Bilder voor blokfluit solo van de Duits/Koreaanse componist Isang Yun schieten we naar het eind van de vorige eeuw. Yuns Chinesische Bilder zijn gebaseerd op prenten uit zijn ouderlijk huis. Der ­Affenspieler volgt de afbeelding van een toneelspeler met een aapje. Het resultaat is heel beeldend en ook grappig. Je hoort het aapje dansen en van zijn ene pootje op zijn andere springen.

We stappen terug in de tijd met virtuoze baroknoten van Vivaldi, een verliefde nachtegaal van Couperin, Spaans temperament van Dalza, en dissonante harmonieën en abrupte tempowisselingen ‘in stile moderno’ van Castello.

Componistes

Met Lotta Wennäkoski zijn we terug in het heden: ze schreef haar solo Arteria speciaal voor Lucie Horsch. In Arteria – letterlijk ‘slagader’, maar ook het woord arte, kunst, zit erin – klinkt als een hartslag een voortdurende puls. Wennäkoski gaf ruiterlijk toe niet erg bekend te zijn met de blokfluit. Dat resulteerde af en toe in onmogelijke technieken voor het instrument, waarvoor Lucie graag oplossingen zoekt maar waar ze aanvankelijk soms ook, controlfreak als ze is, van in paniek raakte. Vanaf een afstandje in de fluit blazen, bijvoorbeeld, levert een oncontroleerbaar geluid op. Niet erg vond de componiste, de intentie is belangrijker dan het resultaat. ­Theatraliteit is de Finse componiste niet vreemd.

Chi desia di saper che cos’è amore is een canzonetta van Francesca Caccini, een van de bekendste en meest invloedrijke componistes van de vroege zeventiende eeuw. Ze was de eerste vrouw die een opera op de planken kreeg. Een zelfbewuste vrouw dus, en dat laat zich ook aflezen uit de eerste regels van haar canzonetta: ‘Wie wil weten wat liefde is? Ik zal zeggen dat het hard werken is; niets anders dan pijn, niets dan angst, niets dan woede!’

Frankrijk

In het laatste deel van het recital van Lucie Horsch en Thomas Dunford is het reizen door Europa voorbij en blijven we in Frankrijk. Anne Danican Philidor was de oprichter van het ‘Concert Spirituel’, de instelling die voor het Parijse publiek concerten organiseerde op religieuze feestdagen, dagen dat de operagebouwen gesloten waren. De ‘spirituele’ concerten vonden dikwijls plaats in huizen van welgestelde intellectuelen. De twee ingenieuze fuga’s uit Philidors Sonate in d klein zouden beslist aan hen zijn besteed.

De laatste tijdsprong naar het recente verleden komt met Claude Debussy. Hij schreef zijn solostuk Syrinx voor dwarsfluit, en zo uitgevoerd kreeg het werk grote bekendheid. Maar Lucie Horsch kan verdedigen dat ze het op blokfluit speelt. Want had niet Debussy het in eerste instantie de titel Flûte de Pan meegegeven? En komt het wat hesige geluid van de voiceflute, waarop zij het speelt, niet dicht in de buurt van de panfluit?

Marin Marais, aangesteld aan het hof van Lodewijk XIV in Versailles, was behalve componist ook een vaardig gambaspeler. In Les voix humaines, oorspronkelijk voor gamba geschreven en door Thomas Dunford voor luit bewerkt, toont Marais de ­lyrische kant van de menselijke stem. De klank van de voiceflute sluit hier mooi op aan. In de variaties van de Couplets de folies, door Lucie Horsch gearrangeerd, komen alle klankkleuren van die voiceflute uitvoerig aan bod.