Leonard Bernstein

Leonard Bernstein groeide op nabij Boston als zoon van Russische emigranten. Hij wist op zijn tiende dat hij musicus wilde worden, nadat er in het gezin een piano werd aangeschaft. Als Harvardstudent specialiseerde hij zich in Amerika’s ­muzikale identiteit. In die tijd raakte hij bevriend met Aaron Copland, die zijn belangrijkste voorbeeld zou blijven.

Lees ook: 'Leonard Bernstein: bezeten, omstreden, onvergetelijk'

Na vervolgstudies piano, compositie en orkestdirectie werd hij assistent van dirigent Sergej Koussevitzki. In 1943 maakte hij een spectaculair podium- en radiodebuut bij de New York Philharmonic als last minute-vervanger van dirigent Bruno Walter. Ten tijde van dit debuut overrompelde hij het publiek met een symfonie, een ballet en een Broadway-musical, allemaal even succesvol.

Dubbelcarrière

Bernstein maakte in de jaren vijftig parallel carrière als dirigent en componist. Hij trad vaak op met het nieuwe Israël Philharmonisch Orkest en was de eerste Amerikaan die in La Scala te Milaan dirigeerde. Uit deze periode stammen zijn tweede symfonie, een filmpartituur en diverse muziektheaterwerken waaronder het ballet Candide.

Bernsteins educatieve tv-programma’s, waarin hij klassieke muziek uitlegde aan jong publiek, waren geliefd.

Bernstein bouwde als dirigent van de New York Philharmonic, waar hij in 1958 chef werd, een breed repertoire op. Hij onderscheidde zich vooral met zijn Mahler-interpretaties die hij driemaal integraal op plaat opnam. 

West Side Story

In 1957 voltooide Bernstein de musical West Side Story met librettist Stephen Sondheim en choreograaf Jerome Robbins, een van de Amerikaanse meesterwerken. Hiermee sloeg hij niet alleen een brug tussen de concertzaal en popcultuur maar hij attendeerde ook op immigrantenproblematiek.

In latere composities werd zijn getroubleerde relatie met het geloof een terugkerend thema, onder meer in de Derde symfonie (‘Kaddish’) en het multimediawerk Mass. Geen ervan evenaarde het megasucces van West Side Story. De matig succesvolle opera A Quiet Place uit 1983, zijn laatste grote werk, beschouwde hij zelf als ‘de som van alle eerdere composities’.

Societyfiguur

Bernstein trouwde in 1954, ondanks zijn homoseksualiteit, met de actrice Felicia Montealegre en kreeg drie kinderen. Hij voelde zich als publieke figuur thuis in chique kringen maar verwierf ook de nodige kritiek: zijn glamoureuze levenswandel en astronomische honoraria zouden botsen met zijn linkse politieke oriëntatie.

Bernstein bleef echter altijd Amerika’s populairste componist/dirigent. Hij was initiator van diverse opleidingsinstituten en cursussen in Amerika, Duitsland en Japan. Na de val van de Berlijnse Muur formeerde hij een gelegenheidsorkest met musici uit Oost en West.

Zijn immense sigarettenconsumptie werd hem fataal.