Isata Kanneh-Mason: ‘Ik vind het fijn om nieuwe mensen muzikaal te ontmoeten’

Het is even na één uur ’s middags als Isata Kanneh-Mason de hotellobby binnen komt sprankelen. Ze verontschuldigt zich dat ze me vijf minuten heeft laten wachten, een jetlag speelt haar parten. Een dag eerder is ze uit Amerika teruggekomen, waar ze in haar eentje getoerd heeft. Als ik haar spreek, half maart, is ze in Amsterdam om met het Paris Mozart Orchestra het Pianoconcert van Clara Schumann te spelen.

Tot eind maart staan er nog verschillende Europese steden op het programma. Vanaf half april geeft ze vervolgens in Noord-Amerika in drie weken tijd 17 concerten in 13 steden. Hoe houdt ze zo’n moordend tourschema vol? ‘Het is af en aan hoor, ik plan ook steeds rustige periodes om weer op adem te komen. En we hebben er weer langzaam aan kunnen wennen na covid. Eerst online concerten zonder publiek, dan met een beetje publiek en nu zitten de zalen gelukkig weer vol.’

Kanneh-Mason (1996, Nottingham) studeerde in 2020 af aan de Royal Academy of Music in Londen, een jaar eerder had ze met haar debuut-cd al veel lof geoogst. En zo jong als ze is, het is niet de eerste keer dat ze in Het Concertgebouw optreedt. ‘Nee, ik heb al eens eerder met mijn broer Sheku gespeeld, in de Grote Zaal’, herinnert ze zich. Jetlag of niet, orkestleden die langs ons tafeltje lopen krijgen een vrolijke begroeting. Sterallures zijn de met prijzen overladen pianiste totaal vreemd.

Favoriet instrument

De klank van de piano begeleidt haar al vanaf haar prilste jeugd. ‘Mijn ouders spelen allebei piano en er was altijd muziek in huis. Vanaf mijn derde jaar kreeg ik blokfluitles en leerde ik op een speelse manier meer over muziek. Niet in een groep, maar een-op-een. Vanaf mijn zesde volgden pianolessen, van die eerste lessen kan ik me eigenlijk niet veel meer herinneren. Toen ik een jaar of tien was mocht ik naar de Junior Academy in Londen om les te krijgen van pianiste Patsy Toh. Ik weet nog wel dat ik daar best zenuwachtig voor was. Maar zij was erg lief en vertelde mijn ouders dat ze mij erg graag les wilde geven.

‘Elton John was zo enthousiast dat hij mijn studiegeld betaald heeft’

Tot mijn achttiende heb ik aan de Junior Academy gestudeerd. Naast piano studeerde ik tot mijn dertiende ook viool, daarna ben ik overgestapt op de altviool. Maar de piano is altijd mijn favoriete instrument geweest, dat voelde toch het meest natuurlijk. Ik wist ook al dat ik pianist wilde worden toen ik acht jaar was, al had ik natuurlijk nog geen idee wat dat precies inhield.’

Ik vraag me af hoe het leven van een kind eruit ziet als pianospelen zo belangrijk voor je is. Kon ze er niet van afblijven? ‘O, ik zat zeker niet aan de piano vastgeplakt hoor’, lacht ze. ‘Als ik mezelf had moeten dwingen om te spelen was ik het gaan haten. Ik had ook veel andere hobby’s, zoals hardlopen, lezen, talen leren, films kijken en gezellige dingen doen met mijn broers en zussen.’

Huis vol muziek

Na Isata kregen haar ouders Kadiatu en Stuart nog zes kinderen, die allemaal gek op muziek zijn en net als hun oudere zus op zeer hoog niveau musiceren. Het is een onderwerp dat niet te vermijden is in een interview met de pianiste. Voelde ze zich verantwoordelijk, als voorbeeld voor haar jongere broers en zussen? ‘Nee hoor, het zijn allemaal heel eigen persoonlijkheden. Het is heel fijn om vrienden te hebben van wie je zeker weet dat je ze nooit kwijt zult raken, het is als een vangnet dat er altijd is.’

Met zeven musicerende kinderen is wat financiële ondersteuning geen overbodige luxe. Isata’s studie werd mede mogelijk gemaakt door een beurs van Elton John. Ze heeft zelfs een keer met hem in zijn band gespeeld. ‘Elton John sponsort elk jaar een aantal studenten van de Royal Academy. Er werd met hem een documentaire gemaakt over jonge musici en ik mocht daaraan meedoen, zo heb ik hem ontmoet. Die documentaire is er uiteindelijk nooit gekomen, maar hij was zo enthousiast dat hij mijn studiegeld betaald heeft, dat was echt heel aardig.’

Altijd iemand om mee te spelen

Inmiddels zijn de vijf oudste kinderen allemaal uitgevlogen, zelf woont ze alweer ruim zeven jaar in Londen. ‘Voor mijn ouders is het geleidelijk gegaan, ze hebben er aan kunnen wennen dat het thuis wat stiller werd. Maar ze hebben nog steeds een heel druk leven en reizen vanuit Notting­ham nog altijd regelmatig naar Londen. Tijdens de eerste lockdown waren we ineens allemaal weer thuis. We dachten dat het maar voor even was, maar dat werden vijf maanden. Het was een heerlijke tijd waarin we veel samen gemusiceerd hebben. Kamermuziek spelen is misschien wel wat ik het liefste doe.’

‘Ik vind het fijn om nieuwe mensen muzikaal te ontmoeten’

Thuis is er altijd wel iemand beschikbaar om mee samen te spelen, maar Kanneh-Mason speelt ook graag samen met andere musici. ‘Ik vind het fijn om nieuwe mensen muzikaal te ontmoeten, zoals tijdens het Highgate International Chamber Music Festival. De kennismaking met cellist Ashok Klouda en hoboïst Nicholas Daniel was heel inspirerend. Ik ga ook ongeveer één keer per maand naar Berlijn voor een les bij Kirill Gerstein. Ik verdiep met hem de kleuren van mijn spel en hij opent me de ogen voor dingen die ik in mijn eentje niet had kunnen zien.’

Met haar jongere broer Sheku (cellist, velen zullen hem kennen van zijn optreden bij het huwelijk van prins Harry en Meghan Markle) vormt ze nu een min of meer officieel duo. ‘Mijn broer Braimah is violist en met hem spelen we ook wel als trio, maar hij speelt ook weer graag met onze jongere zussen Konya en Jeneba. Grappig eigenlijk, voor ons is ons muzikale gezinsleven de normaalste zaak van de wereld, is er niks bijzonders aan.

Pas toen Sheku als eerste wat bekender werd, kwam er ook belangstelling voor ons als gezin.’ Hun deelname aan het populaire tv-­programma Britain’s Got Talent heeft daar natuurlijk ook aan bijgedragen. ‘We vonden het leuk om een breder publiek kennis te laten maken met klassieke muziek, ik geloof dat veel mensen dat gezien hebben. Maar als we thuis met z’n allen muziek maken is het voor ons echt heel gewoon.’

Muziek die je niet vaak hoort

Binnen het Rising Stars-programma van de European Concert Hall Organisation (ECHO) wordt aandacht besteedt aan zogenaamde outreach-activiteiten, om kinderen kennis te laten maken met klassieke muziek. ‘In heel Europa speel ik ook op scholen. Ik speel dan eerst muziek en dan mogen de kinderen vragen stellen. Ze zijn heel betrokken en geïnteresseerd.’

‘Ik zoek nooit naar een rode draad, ik speel vooral wat ik zelf mooi vind’

Voor haar Rising Stars-tournee mocht Kanneh-­Mason een opdracht geven aan een componist naar keuze. ‘Ik heb veel naar muziek geluisterd en Eleanor Alberga vind ik een geweldige componist. Ik heb haar opgebeld en gevraagd om een stuk van ongeveer tien minuten. Na maanden hadden we weer contact en was het stuk helemaal af. Ik vond het meteen prachtig toen ik het voor de eerste keer hoorde. Het is wel ingewikkeld, maar gelukkig kon ik er samen met de componist aan werken. Het publiek reageert er ook enthousiast op.’

Eleanor Alberga, Clara Schumann, en op haar recitalprogramma ook Sofia Goebaidoelina… kiest ze bewust voor vrouwelijke componisten? ‘Echt niet altijd, hoor! Ik vind het wel fijn om muziek te spelen die je niet vaak hoort, maar het is niet dat ik een rijtje met eisen heb die ik in elk programma af wil vinken. Ik zoek ook nooit naar een rode draad of een boodschap in een programma. Ik speel vooral wat ik zelf mooi vind. Voor het komende jaar ligt mijn programma vast, voor 2023 heb ik een aantal ideeën. Ik studeer nu Ernö Dohnányi’s Variaties op een kinderliedje, geweldige muziek, met humor. Ik vond zijn Pianokwintet ook heel mooi, dus zocht ik wat hij verder nog voor piano gecomponeerd heeft. Echt veel tijd om onderzoek te doen naar nieuw repertoire heb ik nu niet, maar ik luister veel en kom dan dingen tegen die ik interessant vind.’

‘Als zesjarige kon ik ­urenlang naar ­Rachmaninoffs Tweede piano­concert luisteren’

Een veelkleurig palet

Serge Rachmaninoff is haar lievelings­componist. ‘Als zesjarige kon ik urenlang naar het Tweede pianoconcert luisteren. Maar ik luisterde ook graag naar Schuberts Der Tod und das Mädchen, Elgars Celloconcert met Jacqueline du Pré en het Vioolconcert van Beethoven. En ik was geobsedeerd door Verdi’s opera La traviata. Ik ga niet zo vaak naar de opera, maar ik vind het fantastisch. Ik houd erg van veel verschillende dingen.’

Haar recital in de Kleine Zaal gaat van Mozart via Beethoven, Rachmaninoff en Chopin tot Goebaidoelina en het nieuwe werk van Alberga. Maar voor het zover is, gaat ze eerst terug naar Amerika, dit keer samen met haar broer Sheku. ‘Reizen in de Verenigde Staten vind ik moeilijk, met die enorme afstanden. Het is heel fijn dat we nu samen kunnen gaan. Er zijn best grote cultuurverschillen en nu kunnen we ons daar samen over verwonderen, je hoeft het niet alleen maar in je eigen hoofd te verwerken.’ De tijd is omgevlogen, we hebben veel verschillende onderwerpen besproken. ‘Precies waar ik van hou! Maar nu ga ik eerst kijken of ik ergens een ontbijt kan vinden.’

Kanneh-Mason versus Wieck-Schumann
Toen in de zomer van 2019 het all-Clara-Schumann-­album Romance van Isata Kanneh-Mason uitkwam, werd het volop geprezen. Bijvoorbeeld in de Volkskrant: ‘Zowel in de muziek van Wieck-Schumann als in het spel van Kanneh-Mason voel je de adem van een muzikale en rijpende geest. De pianist laat zich horen als een intelligent en inlevend musicus met een heldere en beheerste toon.’ Classic FM classificeerde de Britse rising star als ‘a player of considerable talent’, en de recensent van het toonaangevende muziekblad Gramophone schaarde het album ‘among the most charming engaging debuts I can recall’. BBC Music Magazine schreef over met name de opname van het Pianoconcert: ‘Kanneh-­Mason matches what we know of Clara’s own approach, which was to forget ego and put everything at the service of the music.’ Over haar beweegredenen om op haar debuut-cd alleen maar met muziek van Clara Schumann te komen, was Isata Kanneh-Mason duidelijk: ‘I wanted to rediscover the virtuoso pianist revered by Chopin, Liszt and Robert Schumann and uncover the creative genius which made Clara one of the first great pioneering female composers.’