Wie is Franz Schubert?
Franz Schubert
componist
Franz Schubert was een Oostenrijkse componist. Zijn muziek was van grote invloed op grote Romantische componisten als Schumann en Brahms. Hij is vooral bekend om zijn liederen, waarvan hij er enkele honderden schreef.
Jonge jaren
Franz Peter Schubert wordt op 31 januari 1797 in Himmelpfortgrund (destijds een voorstad van Wenen) geboren. Franz is de zoon van Franz Theodor Schubert en Maria Elisabeth Vietz. Hij heeft drie oudere broers, Ignaz, Ferdinand en Carl, en een jonger zusje, Maria Theresia. Franz Theodor is schoolmeester.
Vanaf 1805 krijgt Franz vioolles van zijn vader en pianoles van Ignaz. Ook zingt hij in het koor van de parochiekerk in Lichtental. Vanaf 1807 speelt hij strijkkwartetten met zijn vader en zijn broers Ignaz en Ferdinand.
‘De staat zou mij moeten onderhouden. Ik ben louter en alleen ter wereld gekomen om te componeren.’
Verslag van een gesprek met Schubert in 1817 door zijn vriend Anselm Hüttenbrenner
Zijn muzikaliteit en mooie stem trekken de aandacht. In 1808 wordt hij koorknaap in de door Antonio Salieri geleide Hofkapel en leerling van het Stadtkonvikt, het koninklijke en keizerlijke seminarium. Zijn negen jaar oudere medeleerling Joseph von Spaun wordt zijn beste vriend.
In 1810 componeert Franz een Fantasie in G groot (D 1) voor twee piano’s. Een jaar later ontstaat zijn eerste lied, Hagars Klage. In het annus mirabilis 1815 componeert Schubert ruim 140 liederen.
In 1813 krijgt puber Schubert de baard in de keel en hij verlaat het Konvikt. Salieri blijft hem gratis lesgeven. Hij gaat naar de kweekschool en klust bij als hulponderwijzer op de school van zijn vader.
In 1814 dirigeert Schubert zijn Mis in F groot (D 105) in de Augustiner Hofkirche en componeert hij zijn eerste meesterwerk, Gretchen am Spinnrade. In 1818 geeft hij zijn baan als onderwijzer op en trekt in bij zijn vriend Johann Mayrhofer.
Geleidelijke erkenning
Schubert wordt het middelpunt van een uitgebreide vriendenkring. De muziekavonden die zij organiseren worden bekend als ‘Schubertiaden’. Een uitvoering van Erlkönig in 1821 door Schubert en de beroemde bariton Johann Michael Vogl veroorzaakt een sensatie. Geleidelijk aan wordt steeds meer muziek van hem uitgegeven.
Liefde
In 1814 wordt de 17-jarige Schubert verliefd op Therese Grob, de dochter van een vriend van zijn vader. Zij zingt de sopraansolo in de Mis D 105. Schuberts uitzichtloze materiële omstandigheden staan een huwelijk in de weg.
De zomer van 1822 brengt Schubert als muziekleraar door op het kasteel van Zseliz (Želiezovce) van graaf Johann Karl Eszterházy. Hij wordt verliefd op Karoline, de oudste dochter van de graaf. Door het standsverschil is zij onbereikbaar voor hem, maar hij componeert stukken voor piano vierhandig, zodat hij tenminste naast haar kan zitten.
Het laatste jaar
Op 26 maart 1828 geeft Schubert voor het eerst een concert met louter eigen werken. Begin november meldt hij zich bij Simon Sechter (de latere leraar van Bruckner) voor contrapuntlessen. Tijdens een etentje wordt de jonge componist echter misselijk en vanaf 11 november moet hij bed houden.
Franz Schubert overlijdt op 19 november in de woning van zijn broer Ferdinand. Als doodsoorzaak wordt tyfus vastgesteld. Tegenwoordig wordt een kwikvergiftiging als gevolg van de behandeling tegen een rond 1822 opgelopen syfilis niet uitgesloten.
Belangrijkste composities uit het laatste jaar zijn Schwanengesang, drie Pianosonates D 958-60, het Strijkkwintet en de Mis in Es groot, D 950.
Geleidelijke erkenning
Schubert wordt het middelpunt van een uitgebreide vriendenkring. De muziekavonden die zij organiseren worden bekend als ‘Schubertiaden’. Een uitvoering van Erlkönig in 1821 door Schubert en de beroemde bariton Johann Michael Vogl veroorzaakt een sensatie. Geleidelijk aan wordt steeds meer muziek van hem uitgegeven.
Liefde
In 1814 wordt de 17-jarige Schubert verliefd op Therese Grob, de dochter van een vriend van zijn vader. Zij zingt de sopraansolo in de Mis D 105. Schuberts uitzichtloze materiële omstandigheden staan een huwelijk in de weg.
De zomer van 1822 brengt Schubert als muziekleraar door op het kasteel van Zseliz (Želiezovce) van graaf Johann Karl Eszterházy. Hij wordt verliefd op Karoline, de oudste dochter van de graaf. Door het standsverschil is zij onbereikbaar voor hem, maar hij componeert stukken voor piano vierhandig, zodat hij tenminste naast haar kan zitten.
Het laatste jaar
Op 26 maart 1828 geeft Schubert voor het eerst een concert met louter eigen werken. Begin november meldt hij zich bij Simon Sechter (de latere leraar van Bruckner) voor contrapuntlessen. Tijdens een etentje wordt de jonge componist echter misselijk en vanaf 11 november moet hij bed houden.
Franz Schubert overlijdt op 19 november in de woning van zijn broer Ferdinand. Als doodsoorzaak wordt tyfus vastgesteld. Tegenwoordig wordt een kwikvergiftiging als gevolg van de behandeling tegen een rond 1822 opgelopen syfilis niet uitgesloten.
Belangrijkste composities uit het laatste jaar zijn Schwanengesang, drie Pianosonates D 958-60, het Strijkkwintet en de Mis in Es groot, D 950.
Bijgewerkt op maandag 28 januari 2019