‘Exact twee minuten voor transmissie!’

Concerten in Het Concertgebouw zijn niet altijd voorbehouden aan het publiek in de zaal. Geregeld heb je via concergebouw.nl, Facebook of tv-zender Mezzo de kans om thuis live mee te kijken en luisteren. Een kwestie van een webcam in een hoek en klaar is Kees? Zeker niet! Op een belangrijke opnameavond zitten achter de schermen bijna twintig mensen voor hun schermen. Als een geoliede machine zorgen ze ervoor dat de mooiste plaatjes uiteindelijk bij de liefhebber belanden.  

Geolied, want tijd voor fouten is er niet. Heeft de fluitist in maat 142 een paar belangrijke noten, dan moet dat natuurlijk in beeld komen. Terwijl de mensen thuis nog kijken naar de violen twee maten eerder, zwenken er camera’s, wordt er gezoomd en scherp gesteld, en de snelle overgang voorbereid. Camera’s klaar? Halverwege maat 141 nu, kijken naar de dirigent en… wissel! ­Secondenwerk. Maar tijd om achterover te leunen is er niet, want over een paar ­seconden komt die belangrijke paukenslag al...

Studio 12

Hoog bovenin Het Concertgebouw, ergens in het doolhof van gangetjes en dakspanten, is een kamertje dat Studio 12 heet. Het is misschien wel het meest ruimte-efficiënte gedeelte van het gebouw, want op een drukke avond passen hier zo’n tien mensen van beeldopnamebedrijf Polycast in die ervoor zorgen dat je thuis in alle rust breeduit naar een mooie televisieavond kunt kijken.

Regisseur

Je kunt anderhalf uur lang het hele orkest in beeld houden, maar dat is een beetje saai. Hier kiest regisseur Dick Kuijs uit alle binnenkomende beelden het mooiste shot. Kuijs: ‘Ik probeer heel erg het muzikale verhaal te volgen en een soort beeldtaal te maken van zo’n partituur: waar ligt de beweging, waar ligt het muzikale zwaartepunt?’ 

Partituurlezer

Zeker een week voor de uitzending zit Dick Kuijs al thuis met de partituur op schoot te bedenken hoe hij een concert in beeld wil brengen. Met nummertjes zet hij elke camerawissel in de bladmuziek. Tijdens het concert slaat partituurlezer Ferenc Soeteman de maat met een pen en leest de nummertjes hardop voor.

Camera's

Trekt een orkest alle registers open, dan kun je in de zaal een spelletje ‘zoek de camera’s’ spelen. Soms zijn het er niet minder dan negen. Daarbij is plaatsing belangrijk. Kuijs: ‘Ik heb wel eens een hoboïste gehad die vlak voor een spannende solo te dichtbij een camera naar zich toe zag draaien. Daar werd ze nog eens extra nerveus van. Dat pas je dan natuurlijk aan.’

Operators

Op het podium staan zogenaamde remote camera’s: camera’s die vanaf afstand bestuurd worden. Daarvoor zitten in Studio 12 drie operators voor een muur vol beeldschermen. Elk besturen ze twee of drie camera’s. Filmt de ene camera de fluit, dan worden de andere camera’s vast klaargezet voor de volgende shots.

Shader

Zoals je bij pianospelen niet wilt dat één vinger anders speelt dan de andere, zo wil je niet dat één camera een ander beeld geeft dan de rest. Door het constante wisselen van shots, verandert er nogal eens wat in licht of kleur. Een fluit weerspiegelt bijvoorbeeld veel meer licht dan een viool. De shader bekijkt alle binnenkomende beelden en stelt ze handmatig bij.

Vergeet het geluid niet

Leuk en wel, die fluit in beeld, maar zien alleen is niet genoeg. We moeten het ook horen! Tijdens een groot concert kunnen er maar liefst twintig microfoons boven het orkest hangen, die vakkundig tot één geheel gemixt moeten worden. Vergeet daarom ook zeker geluidstechnicus Everett Porter niet! 

Live interviews

En in de pauze? Dan wordt er wel eens achter de schermen gefilmd. Voor een uitzending op Mezzo wordt daarvoor meestal presentator Antoine Pecqueur ingevlogen. Afgelopen november interviewde hij pianist Yefim Bronfman na zijn concert met het Koninklijk Concertgebouworkest. 

Geïnspireerd geraakt?
Kijk hier livestreams van het Koninklijk Concertgebouworkest
Kijk hier livestreams van Het Concertgebouw