Entrée viert 25-jarig jubileum

Een van de studenten die reageerden was Joris Nassenstein, bestuurslid van het eerste uur: ‘Ik studeerde fluit aan het Conservatorium van Amsterdam en las de oproep in Preludium. Er zou een club opgericht worden die zich richtte op het aantrekken van nieuw, jong publiek. Daarvoor moest er een bestuur komen. Ik had nul ervaring met zoiets, maar ben wel een ideeënjongen. Ik meldde me aan. Heel spannend allemaal: mannen in pak, een officieel gesprek in de kamer van de toenmalige algemeen directeur van Het Concertgebouw, Martijn Sanders.’

Martijn Sanders, initiatiefnemer van de jongerenvereniging: ‘Klassieke muziek leed onder het imago dat het voor bejaarde mensen zou zijn, dat wilde ik doorbreken. Ik ben naar het Concertgebouworkest gestapt met de vraag: ‘Zullen we dit samen doen?’ En zo geschiedde. We hadden een nobel doel. Er was nog nauwelijks sprake van enig educatief beleid. Ik had wel vlak na mijn aantreden kinderconcerten geïnitieerd. Je bent altijd bezorgd of het creëren van nieuw en jong concertpubliek lukt.’

En óf het is gelukt. Entrée, de jongerenvereniging van Het Concertgebouw en het Koninklijk Concertgebouworkest, viert dit seizoen haar 25-jarig jubileum. De organisatie is gegroeid en heeft met flair en hard werken jong publiek veroverd. Het aantal leden telt inmiddels 8.000. De leeftijdsgrens voor het lidmaatschap was eerst 27 en nu 35. Onderdelen zijn uitgebreid, toegevoegd, aangepast en vernieuwd. Muziek en dans tot in de late uurtjes stonden eerst niet op het Entréeprogramma, nu is er Entrée Late Night: een afterparty na een Horizon-concert van het orkest. Tot de huidige trits events behoort ook Entrée Presents: een concert waarbij klassieke en elektronische muziek samenvloeien. En tijdens de Entrée Tournee wordt aangehaakt bij een orkesttournee. Eenmaal terug in Nederland zoeken de meereizende Entréeleden elkaar vaak weer op voor concertbezoek.

Joris Nassenstein: ‘De enorme hoeveelheid tijd die wij in dat clubje hebben gestoken, dat doe je alleen als je een eigenaarschap voelt, als je verantwoordelijkheid krijgt’

‘Het leuke,’ zegt Nassenstein, ‘is dat wij veel dingen in gang hebben kunnen zetten die later op de een of andere manier door orkest en gebouw zijn overgenomen. Lage tarieven voor jongeren kregen we er echt niet zomaar door, daar is lang over gediscussieerd. Jaren later introduceerde Het Concertgebouw zelf de sprintplaats: last minute voor weinig geld naar binnen.’

Niet alleen de sprintplaatsen zijn er dankzij Entrée, maar ook het Sinterklaasconcert en het evenement Souk, dat zich richtte op oosterse muziek. Dit is zelfs uitgemond in het festival Turning East en een interculturele programmering.

Vanaf het begin was het fantastisch om in de organisatie van Entrée mee te draaien. Waarom? De kracht van het plan voor een jongerenvereniging was dat Martijn Sanders en zijn collega’s tegen ons, het gloednieuwe bestuur, hadden gezegd: ‘Er is geld beschikbaar, en wij zijn er voor eventueel advies, maar jullie zijn aan zet, wij bemoeien ons nergens mee.’ Zo’n opstelling lokt experimenteerlust uit. De enorme hoeveelheid tijd die wij in dat clubje hebben gestoken, dat doe je alleen als je een eigenaarschap voelt, als je verantwoordelijkheid krijgt.’

Nassenstein plus zes medebestuursleden hadden carte blanche. Het Gebouw had in het verleden schoolconcerten georganiseerd, die toch weer van de agenda verdwenen vanwege onvoldoende financiële middelen. Sanders introduceerde begin jaren tachtig kinderconcerten. Maar er moest meer mogelijk zijn. Entrée ging van start, in de Volkskrant mocht geadverteerd worden, ABN-AMRO stapte in als sponsor.

‘Zeker hebben we geëxperimenteerd’, zegt Nassenstein. ‘Zo mochten we één pagina per jaar in de Volkskrant adverteren – hoe, dat moesten we zelf weten. Zo heeft er bijvoorbeeld een tijd lang iedere week een heel klein advertentietje in de Volkskrant gestaan.’

‘We hadden het Concertgebouworkest tot onze beschikking en de muziek; de kunst was om een vertaalslag te maken naar jong publiek. Voor Moesorgski’s Schilderijen van een tentoonstelling nodigden we een beeldend kunstenaar uit. In Stravinsky’s De vuurvogel werkten we samen met een acteur en een danser. Zó denken dat het echt muziektheater wordt en dus aantrekkelijk voor jonge mensen.’

Bij experimenten horen ook mislukkingen, daar leer je van. ‘Zo bedachten we een keer’, vertelt Nassenstein, ‘dat een tribune in de Grote Zaal voor de kinderen aardig zou zijn, om ze dichter bij het podiumgebeuren te betrekken – en de ouders op het balkon. Dat werkte absoluut niet, de scheiding tussen die twee groepen. De jongens en meiden moesten regelmatig tot de orde geroepen worden, maar de ouders konden er niet bij!’

‘Net als voor veel andere bestuursleden is mijn betrokkenheid voor entree van doorslaggevende betekenis geweest voor mij eigen loopbaan. Nu 25 jaar maak ik als regisseur nog steeds voorstellingen met klassieke muziek voor kinderen, zoals deze maand Petroesjka bij het RCO.’

Het huidige Entréebestuur, dat nog steeds moet knokken om publiek te trekken, heeft volgens Nassenstein een mooie taak: ‘Je moet altijd zoeken naar hoe je kunt pionieren en rebels kunt zijn. Klassieke muziek voor nieuwe doelgroepen zo boeiend mogelijk maken, blijven uitkijken naar nieuwe vormen: het werk is nooit af.’

Sanders: ‘Dat het initiatief aansloeg om een jongerenvereniging op te zetten, beschouw ik als een groot hoogtepunt. Je zet iets in de markt, maar je hebt geen idee hoe de respons zal zijn. Entrée groeide door, lang nadat ik vertrokken was. Ik ben er behoorlijk trots op dat dit idee zo’n vlucht heeft genomen.’

Met dank aan Charlotte Wichers Hoeth en Micha Windgassen