Dierengeluiden-onderzoeker Angela Stöger: ‘Mijn oren zijn permanent gespitst’

Wat betekent luisteren voor u?

‘Eigenlijk ben ik altijd bezig met geluid. Ik moet veel luisteren naar dierengeluiden, omdat ik permanent bezig ben met onderzoek daarnaar. Een deel van mijn werk bestaat uit veldwerk, ik verzamel data, maak opnames. Dat stopt nooit, en is blijvend boeiend. De opnames die ik heb gemaakt analyseer ik, met een koptelefoon op.

Ik moet me goed concentreren als ik met de dieren bezig ben. Het liefst ben ik alleen in het veld, om echt deel uit te kunnen maken van hun wereld. Ik probeer alles op te vangen en mee te krijgen. Als ik afgeleid zou worden door geluid dat een ander maakt, is de focus onmiddellijk weg. Als ik echt in de dierenwereld ben vergeet ik de tijd, ik eet en drink niet.’

Luistert u anders dan anderen?

‘Dat geloof ik zeker, vooral als het over dieren gaat. Een ander hoort misschien toevallig iets, mijn oren zijn permanent gespitst. Het is belangrijk dat ik weet waar ik naar luister. Bij olifanten weet ik wat er gaat komen, de heel lage frequenties die nauwelijks waarneembaar zijn kun je alleen horen als je er volledig op ingesteld bent. Ik ben sensitief als het om ­luisteren gaat.

‘Het geluid dat walvissen maken, is het mooiste wat er is’

Ik woon in Wenen, en heb een huis met een tuin. Als ik hier naar buiten loop weet ik: ik hoef niet naar Zuid-Afrika om prachtige dierengeluiden te horen, ze komen me in mijn eigen tuin tegemoet. Tegen mijn kinderen zeg ik vaak dat ze hun oortjes uit moeten doen, en dat ze zich meer bewust zouden moeten zijn van omgevingsgeluiden. Als ik ga wandelen luister ik altijd naar natuurgeluiden, ook in de stad. Ze zijn overal. Van mijn honden probeer ik de verschillende soorten blaffen te onderscheiden. Wat willen ze me vertellen?’

Wat hoort u graag?

‘Dierengeluiden zijn voor mij de beste geluiden ter wereld. Een pinguïn of aap maakt schellere geluiden dan een zangvogel, en toch zijn al die klanken me lief. Het is zo interessant om te horen hoe ze communiceren met elkaar en met ons. Ik leer steeds meer door het bestuderen van de akoestische structuur van olifantengeluiden, waar ik me goeddeels mee bezighoud. Hun gedrag daarbij observeren boeit me enorm. Wij zijn niet de enigen op aarde die intelligent met elkaar communiceren.’

Wat wilt u liever niet horen?

‘Ik hou niet van lawaai. Ik vind echt dat mensen in het algemeen te veel geluid maken. We zijn permanent omringd door een hoog geluidsniveau, dat is niet goed voor ons maar ook niet voor de dieren. Als ik in het veld heb gewerkt in Zuid-Afrika, waar ik jaarlijks een paar weken naartoe ga, is mijn thuiskomen een shock voor mijn gehoor. Het duurt lang voordat ik weer aan de hoeveelheid geluid in de stad gewend ben.’

Wat is het mooiste dat u ooit gehoord heeft?

‘Het geluid dat walvissen maken. Ik hoorde het als kind, en dat is een belangrijke reden waarom ik doe wat ik doe. De geluiden van walvissen raken je emotioneel, omdat het van een dier komt dat zo anders is dan wij en in zo’n andere wereld leeft. Een walvis produceert een prachtig, melodisch geluid. Ik heb walvissengeluid nog nooit live gehoord, dat is een droom. Daarvoor moet ik naar de Indische Oceaan of naar Hawaii.’

Wat zou u mensen ooit nog willen laten horen?

‘Zo veel mogelijk dieren. Doe vooral je oortjes uit en luister naar de vogels, de kikkers, naar wat je hond je wil zeggen. Raak niet geïrriteerd door blaffen, maar probeer te begrijpen wat het betekent.’