Eerste hulp bij hedendaagse muziek
Clusters, klankmassa's
Hoor je een enorme hoeveelheid tonen of klanken, wijd verspreid of juist dicht opeengepakt, statisch of juist heel beweeglijk? Dan spreken we van clusters. Daarmee bouwen componisten sinds circa 1960 klankkastelen. Invloedrijke pioniers waren Iannis Xenakis, György Ligeti en Krzysztof Penderecki (‘postserialisten’, zie (3) Strenge controle). De latere ‘spectralisten’ (Gérard Grisey, Tristan Murail, Claude Vivier) en hun nazaten (Luc Brewaeys, Annelies Van Parys, Rozalie Hirs) bouwen klanken op basis van de eigenschappen van geluid, vooral door het stapelen van boventonen, de tonen die een klank zijn karakter geven zonder dat je ze bewust hoort.
Bij veel muziek van nu ligt nadruk op kleur, textuur en sfeer, maar ook op de architectuur van de muziek. Niet voor niets was Xenakis ook wiskundige en architect. Klank, textuur en architectuur als speerpunten zijn terug te voeren op buitenbeentje Edgard Varèse en zelfs nog verder, op bijvoorbeeld Anton Bruckner.
(Extra info: In de hedendaagse concertmuziek is steeds meer nadruk komen te liggen op klank als structureel element. Denk ook aan jazz en pop, waar musici zich vaak eerder onderscheiden door hun ‘sound’ dan door originele melodieën, ritmes of harmonieën. Probeer ook eens componisten te herkennen aan hun sound! Zet de klankwolken van Ligeti naast de ruige texturen van Xenakis; of vergelijk de ‘sound’ van Haydn, Mozart en Beethoven).
Voorbeelden:
György Ligeti – Atmosphères:
György Ligeti – Lontano:
Krzysztof Penderecki – Threnody to the Victims of Hiroshima:
Gérard Grisey – Transitoires:
Claude Vivier – Zipangu:
Luc Brewaeys – Symphony No. 6:
Annelies Van Parys – Eco… del vuoto (in memoriam Luc Brewaeys):
Hoor je een enorme hoeveelheid tonen of klanken, wijd verspreid of juist dicht opeengepakt, statisch of juist heel beweeglijk? Dan spreken we van clusters. Daarmee bouwen componisten sinds circa 1960 klankkastelen. Invloedrijke pioniers waren Iannis Xenakis, György Ligeti en Krzysztof Penderecki (‘postserialisten’, zie (3) Strenge controle). De latere ‘spectralisten’ (Gérard Grisey, Tristan Murail, Claude Vivier) en hun nazaten (Luc Brewaeys, Annelies Van Parys, Rozalie Hirs) bouwen klanken op basis van de eigenschappen van geluid, vooral door het stapelen van boventonen, de tonen die een klank zijn karakter geven zonder dat je ze bewust hoort.
Bij veel muziek van nu ligt nadruk op kleur, textuur en sfeer, maar ook op de architectuur van de muziek. Niet voor niets was Xenakis ook wiskundige en architect. Klank, textuur en architectuur als speerpunten zijn terug te voeren op buitenbeentje Edgard Varèse en zelfs nog verder, op bijvoorbeeld Anton Bruckner.
(Extra info: In de hedendaagse concertmuziek is steeds meer nadruk komen te liggen op klank als structureel element. Denk ook aan jazz en pop, waar musici zich vaak eerder onderscheiden door hun ‘sound’ dan door originele melodieën, ritmes of harmonieën. Probeer ook eens componisten te herkennen aan hun sound! Zet de klankwolken van Ligeti naast de ruige texturen van Xenakis; of vergelijk de ‘sound’ van Haydn, Mozart en Beethoven).
Voorbeelden:
György Ligeti – Atmosphères:
György Ligeti – Lontano:
Krzysztof Penderecki – Threnody to the Victims of Hiroshima:
Gérard Grisey – Transitoires:
Claude Vivier – Zipangu:
Luc Brewaeys – Symphony No. 6:
Annelies Van Parys – Eco… del vuoto (in memoriam Luc Brewaeys):