Arnon Grunberg: ‘Ritme vind je terug in taal én muziek’

‘Een perfecte werkdag is voor mij een dag waarop ik heb gedaan wat ik me had voorgenomen te doen. Een dag waarop ik me niet heel erg heb laten afleiden. Hoe hoger de concentratie, des te beter de dag. Maar ik ben mild voor mislukte dagen. Sinds ik een zoontje heb werk ik veelal ’s avonds. Meer dan vroeger, toen ik me nog wel eens overgaf aan uitspattingen. Soms doe ik dat nog steeds. Ik ben altijd gedisciplineerd geweest. Niks geen rebel. Het product van mijn opvoeding. Als ik in New York ben neem ik m’n zoon ’s ochtends mee naar de dierentuin in Central Park. Tijdens de wandeling praten wij wat, maar niet veel. Hij zit dan in zijn kinderwagen die hij de reiswagen noemt.

Muziek speelt voor mij een rol in de zin dat taal ook ritme is en daarmee in de buurt van muziek komt. Als alles dans kan zijn, dan kan ook alles muziek zijn. Of het goede muziek of goede dans is, is een geheel andere vraag. Ik ben geloof ik vrij amuzikaal, hoewel ik ooit blokfluit heb leren spelen. Muziek in woorden vatten is een heikele kwestie, maar in de Kafka-­Fragmente van Kurtág lijkt de muziek eerder de woorden in een andere taal te hebben willen vatten. Ik zou zeggen dat Kafka-Fragmente een poging doet Kafka te naderen, Kurtág wilde Kafka helpen met zijn muziek.

Kafka zijn geloof in de literatuur als verlossende kracht is aanstekelijk

Als schrijver kun je niet om Kafka heen. Het Kafka-jaar [Franz Kafka overleed op 3 juni 1924, red.] is een mooie aanleiding om mensen te verleiden hem weer eens te lezen. En zijn teksten bieden bij uitstek mogelijkheden tot allerlei interpretaties, wat dat betreft is Kafka net de bijbel, de betekenis ontglipt de lezer en dus moet de lezer terugkomen om opnieuw te zoeken. Zijn invloed is gigantisch. En dan is er natuurlijk de combinatie van zijn persoon en werk. Je moet lang zoeken en ver teruggaan om een schrijver te vinden wiens leven zo gemythologiseerd is als dat van Kafka.

Net als bij Kundera benadruk ik graag dat Kafka eigenlijk een heel komische schrijver is. Zijn geloof in de literatuur als verlossende kracht is aanstekelijk; daarnaast bestaat er ook een geheel andere Kafka, de reiziger, de hoerenloper, de zoon, de beambte. Het zal moeilijk zijn nu nog tot een originele analyse van Kafka te komen maar ik zal mijn best doen.’