7 missen die niet te missen zijn
door Lonneke Tausch 19 okt. 2021 19 oktober 2021
‘Ite, missa est’ (‘Gaat heen, dit is de wegzending’), de slotformule van de katholieke eredienst die maar zelden meegecomponeerd wordt. Welke missen zijn niet te missen?
-
Kerk
Foto: Julia Volk (Pexels)
Kerk
Foto: Julia Volk (Pexels)
-
Kerk
Foto: Julia Volk (Pexels)
Kerk
Foto: Julia Volk (Pexels)
1
Messe de Nostre Dame (1363) – Guillaume de Machaut
De oudst overgeleverde complete mis waarvan vaststaat dat ’ie door een en dezelfde persoon geschreven is. Vanaf ongeveer 1100 kennen we wel componistennamen, maar geen gesigneerde composities.
2
L’homme armé
Dit wereldlijke lied heeft vaker dan welke melodie dan ook gediend als cantus firmus voor een Latijnse mis, met name bij tientallen vijftiende-eeuwse Franco-Vlamingen, onder wie Guillaume Dufay, Johannes Ockeghem, Josquin des Prez en Jacob Obrecht.
3
Missa Papae Marcelli (publ. 1567) – Giovanni Pierluigi da Palestrina
De honderden geestelijke werken van Palestrina zijn een hoogtepunt van de renaissancepolyfonie. Zijn Mis voor Paus Marcellus zou gecomponeerd zijn bij het Concilie van Trente (1545-1563), waar de hervorming van de kerkmuziek op de agenda stond.
4
Mis in b klein, BWV 232 (1748-49) – Johann Sebastian Bach
De grootmeester van het barokcontrapunt liet met wat de ‘Hohe Messe’ is gaan heten een groots compendium na van al zijn koortechnieken.
5
‘Grote’ mis in c klein, KV 427 (1783) – Wolfgang Amadeus Mozart
In de fugatische passages van zijn indrukwekkendste mis (of is dat tóch de Krönungsmesse in C groot, KV 317?) toont Mozart zich schatplichtig aan Händel en Bach.
6
Missa solemnis, op. 123 (1819-23) – Ludwig van Beethoven
De componist noemde dit zelf zijn beste muziek, uitvoerenden vonden het stuk te moeilijk, geestelijken vonden het te groot voor de kerk. Zo werd Beethovens dieppersoonlijke geloofsgetuigenis de eerste concertmis.
7
Grande messe des morts (1837) – Hector Berlioz
Een bijzondere misvariant is de dodenmis. Er zijn er vele, van intiem tot verpletterend. Ronduit ontzagwekkend is het requiem (letterlijk: rust) van Berlioz met zijn ruimtelijke effecten, ongekende kleurenpracht en kolossale bezetting.
1
Messe de Nostre Dame (1363) – Guillaume de Machaut
De oudst overgeleverde complete mis waarvan vaststaat dat ’ie door een en dezelfde persoon geschreven is. Vanaf ongeveer 1100 kennen we wel componistennamen, maar geen gesigneerde composities.
2
L’homme armé
Dit wereldlijke lied heeft vaker dan welke melodie dan ook gediend als cantus firmus voor een Latijnse mis, met name bij tientallen vijftiende-eeuwse Franco-Vlamingen, onder wie Guillaume Dufay, Johannes Ockeghem, Josquin des Prez en Jacob Obrecht.
3
Missa Papae Marcelli (publ. 1567) – Giovanni Pierluigi da Palestrina
De honderden geestelijke werken van Palestrina zijn een hoogtepunt van de renaissancepolyfonie. Zijn Mis voor Paus Marcellus zou gecomponeerd zijn bij het Concilie van Trente (1545-1563), waar de hervorming van de kerkmuziek op de agenda stond.
4
Mis in b klein, BWV 232 (1748-49) – Johann Sebastian Bach
De grootmeester van het barokcontrapunt liet met wat de ‘Hohe Messe’ is gaan heten een groots compendium na van al zijn koortechnieken.
5
‘Grote’ mis in c klein, KV 427 (1783) – Wolfgang Amadeus Mozart
In de fugatische passages van zijn indrukwekkendste mis (of is dat tóch de Krönungsmesse in C groot, KV 317?) toont Mozart zich schatplichtig aan Händel en Bach.
6
Missa solemnis, op. 123 (1819-23) – Ludwig van Beethoven
De componist noemde dit zelf zijn beste muziek, uitvoerenden vonden het stuk te moeilijk, geestelijken vonden het te groot voor de kerk. Zo werd Beethovens dieppersoonlijke geloofsgetuigenis de eerste concertmis.
7
Grande messe des morts (1837) – Hector Berlioz
Een bijzondere misvariant is de dodenmis. Er zijn er vele, van intiem tot verpletterend. Ronduit ontzagwekkend is het requiem (letterlijk: rust) van Berlioz met zijn ruimtelijke effecten, ongekende kleurenpracht en kolossale bezetting.