Wie wij zijn
door Anna de Vey Mestdagh 20 mei 2019 20 mei 2019
Zijn we ons brein of hebben we een vrije wil? Muziek maakt die vraag op slag irrelevant. Het spreekt vanzelf dat je honderd uur studeert als de muziek daarom vraagt en bereid bent een pianissimo nog zachter dan onhoorbaar te spelen.
Wij zijn ons brein van Dick Swaab, Sapiens van Yuval Noah Harari en Wij, de mens van Frank Westerman. Het is maar een greep uit de grote hoeveelheid boeken die de laatste jaren gepubliceerd is over de zoektocht naar het diepste wezen van de mens. Wie zijn wij? Wat wordt bepaald door nurture en wat door nature? Zijn we ons brein of hebben we een vrije wil? Is traditie onze redding of moeten we juist zoeken naar onontgonnen gebieden? En wat zijn eigenlijk onze drijfveren, waardoor ontvlammen onze emoties?
Het mooie van muziek maken is dat deze vragen op slag irrelevant worden.
Muziek ís de drijfveer, muziek ís emotie, muziek ís traditie, muziek ís de zoektocht, muziek ís nurture, muziek ís nature, muziek ís ons brein, muziek ís vrije wil.
Al deze zaken staan niet langer op zichzelf, maar zijn volledig met elkaar verstrengeld in de muziek die je tot uitdrukking wilt brengen. Het spreekt vanzelf dat je honderd uur studeert als de muziek daarom vraagt, dat je bereid bent een pianissimo nog zachter dan onhoorbaar te spelen, dat je er alles aan doet om de symbiose tussen lichaam en geest niet in de weg te staan met je eigenwijze wil.
Iedere componist vraagt daarbij weer iets anders van de musicus. Brahms bijvoorbeeld is een lesje in bescheidenheid. De lijnen van de muziek lopen zo complex van de ene naar de ander partij en door elkaar heen dat je jezelf af en toe echt moet wegcijferen voor het grotere geheel, anders wordt het een pompeus en ondoorzichtig gebeuren. Mahler daarentegen haalt constant de waaghals in ons naar boven: geen effect te overdreven, geen risico te groot.
En ja, heel soms, als het allemaal precies op zijn plaats valt, dan bén je heel even de compositie.
Wij zijn ons brein van Dick Swaab, Sapiens van Yuval Noah Harari en Wij, de mens van Frank Westerman. Het is maar een greep uit de grote hoeveelheid boeken die de laatste jaren gepubliceerd is over de zoektocht naar het diepste wezen van de mens. Wie zijn wij? Wat wordt bepaald door nurture en wat door nature? Zijn we ons brein of hebben we een vrije wil? Is traditie onze redding of moeten we juist zoeken naar onontgonnen gebieden? En wat zijn eigenlijk onze drijfveren, waardoor ontvlammen onze emoties?
Het mooie van muziek maken is dat deze vragen op slag irrelevant worden.
Muziek ís de drijfveer, muziek ís emotie, muziek ís traditie, muziek ís de zoektocht, muziek ís nurture, muziek ís nature, muziek ís ons brein, muziek ís vrije wil.
Al deze zaken staan niet langer op zichzelf, maar zijn volledig met elkaar verstrengeld in de muziek die je tot uitdrukking wilt brengen. Het spreekt vanzelf dat je honderd uur studeert als de muziek daarom vraagt, dat je bereid bent een pianissimo nog zachter dan onhoorbaar te spelen, dat je er alles aan doet om de symbiose tussen lichaam en geest niet in de weg te staan met je eigenwijze wil.
Iedere componist vraagt daarbij weer iets anders van de musicus. Brahms bijvoorbeeld is een lesje in bescheidenheid. De lijnen van de muziek lopen zo complex van de ene naar de ander partij en door elkaar heen dat je jezelf af en toe echt moet wegcijferen voor het grotere geheel, anders wordt het een pompeus en ondoorzichtig gebeuren. Mahler daarentegen haalt constant de waaghals in ons naar boven: geen effect te overdreven, geen risico te groot.
En ja, heel soms, als het allemaal precies op zijn plaats valt, dan bén je heel even de compositie.
Anna de Vey Mestdagh is tweede violiste in het Koninklijk Concertgebouworkest.
Anna de Vey Mestdagh is tweede violiste in het Koninklijk Concertgebouworkest.