Onderzoek naar muziek als pijnstiller
door Anne Stuart 29 okt. 2019 29 oktober 2019
Dat muziek in bepaalde mate gelukkig maakt, is niets nieuws. Of je nou de file overleeft met Radio 4, je huis behangt op 100% NL, een dansje waagt op Prince of mijmert met Leonard Cohen, je voelt je er beter door. Maar uit steeds meer onderzoeken blijkt dat muziek ook je fysieke toestand verbetert. Hoe zit dat?
Luisteren naar muziek heeft invloed op de aanmaak van neurotransmitters: dopamine en serotonine bijvoorbeeld. Dezelfde soort stofjes die ook door antidepressiva aan het werk worden gezet. Muziek luisteren heeft dus een direct effect op je gemoedstoestand. Door die werking wordt muziek steeds vaker ingezet bij bijvoorbeeld dementie. Het keert de ziekte niet, maar verbetert bepaalde cognitieve functies als oriëntatie en taal, en beperkt depressieve gevoelens en angst.
Daarnaast is er groeiende belangstelling voor muziek als middel tegen (chronische) pijn. Een pijnsignaal ontstaat door een complexe samenloop van verschillende neurologische mechanismen. Mogelijk beïnvloedt muziek dat proces door de impact ervan op neurotransmitters, of omdat de spierspanning afneemt en zo de bloeddruk lager wordt en ademhaling en hartslag trager worden – dat effect is ook bij dieren gezien.
Luisteren naar muziek heeft invloed op de aanmaak van neurotransmitters: dopamine en serotonine bijvoorbeeld. Dezelfde soort stofjes die ook door antidepressiva aan het werk worden gezet. Muziek luisteren heeft dus een direct effect op je gemoedstoestand. Door die werking wordt muziek steeds vaker ingezet bij bijvoorbeeld dementie. Het keert de ziekte niet, maar verbetert bepaalde cognitieve functies als oriëntatie en taal, en beperkt depressieve gevoelens en angst.
Daarnaast is er groeiende belangstelling voor muziek als middel tegen (chronische) pijn. Een pijnsignaal ontstaat door een complexe samenloop van verschillende neurologische mechanismen. Mogelijk beïnvloedt muziek dat proces door de impact ervan op neurotransmitters, of omdat de spierspanning afneemt en zo de bloeddruk lager wordt en ademhaling en hartslag trager worden – dat effect is ook bij dieren gezien.
Volgens hoogleraar chirurgie Hans Jeekel lijkt muziek zelfs onder narcose angst en pijn te kunnen verlichten. Niet alle muziek is volgens hem even geschikt: klassieke muziek werkt beduidend beter dan Abba, en Mozart heeft de voorkeur.
Natuurlijk is er ook kritiek op deze onderzoeken: buiten de gemeten effecten is nog helemaal niet duidelijk hoe muziek er precies voor zorgt dat pijnsignalen worden onderdrukt. De Vereniging tegen de Kwakzalverij schrijft zelfs het effect van muziek op patiënten onder ‘wellness’ valt, en niet onder geneeskunde. De vereniging is bang dat het behagen van de patiënt boven de inhoud van de behandeling komt te staan.
Toch wordt in medische kringen met interesse gekeken naar de nieuwe bevindingen. Van paracetamol is bijvoorbeeld ook nog niet helemaal duidelijk hoe het werkt, en toch fungeert het stofje als nummer één pijnstiller. Of zoals het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde vorig jaar schreef: ‘Al zóuden omgevingseffecten [zoals muziek, red.] placebo zijn, dan doen we er nog steeds goed aan te onderzoeken welke het meest effectief zijn en welke minder effectief.’
Volgens hoogleraar chirurgie Hans Jeekel lijkt muziek zelfs onder narcose angst en pijn te kunnen verlichten. Niet alle muziek is volgens hem even geschikt: klassieke muziek werkt beduidend beter dan Abba, en Mozart heeft de voorkeur.
Natuurlijk is er ook kritiek op deze onderzoeken: buiten de gemeten effecten is nog helemaal niet duidelijk hoe muziek er precies voor zorgt dat pijnsignalen worden onderdrukt. De Vereniging tegen de Kwakzalverij schrijft zelfs het effect van muziek op patiënten onder ‘wellness’ valt, en niet onder geneeskunde. De vereniging is bang dat het behagen van de patiënt boven de inhoud van de behandeling komt te staan.
Toch wordt in medische kringen met interesse gekeken naar de nieuwe bevindingen. Van paracetamol is bijvoorbeeld ook nog niet helemaal duidelijk hoe het werkt, en toch fungeert het stofje als nummer één pijnstiller. Of zoals het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde vorig jaar schreef: ‘Al zóuden omgevingseffecten [zoals muziek, red.] placebo zijn, dan doen we er nog steeds goed aan te onderzoeken welke het meest effectief zijn en welke minder effectief.’