Kunstmatig koraal
door Anne Stuart 01 mrt. 2019 01 maart 2019
Sinds een paar jaar is het hip muziek in de stijl van grote componisten te laten componeren door computers. Met deep learning lukt dat verbazingwekkend goed. Zelfs Google lanceerde deze week ter ere van de verjaardag van Bach een 'harmonieën-generator'. Hoe werkt dat, en wat is het nut?
Bij Paul Witteman brak het angstzweet uit toen Floris Kortie hem in Podium Witteman vroeg échte koralen van Bach te onderscheiden van door computers gecomponeerde koralen ‘in de stijl van Bach’. Het lukte maar matig: twee keer zat hij er finaal naast. Huispianist Mike Boddé ook, tot zijn grote ontsteltenis. ‘Maar het raakte me echt!’ Hoe kan dat, en wat moeten we ermee?
Deep learning werkt door een computer heel veel voorbeeldjes te voeren van specifiek werk van één bepaalde componist; bijvoorbeeld Bach-koralen. Uit deze koralen herleidt de computer talloze regels die maken dat het koraal als een echt Bach-koraal klinkt.
Een computer kan veel meer voorbeelden vergelijken dan een mens, en kan dat veel sneller en preciezer. Hoe meer voorbeeldjes, hoe groter de kans dat de computer met de geleerde regels iets kan maken dat héél erg lijkt op het origineel. Zo zijn er bijvoorbeeld getrainde neural networks die tekst kunnen produceren in een stijl die wel wat weg heeft van Shakespeare:
DUKE VINCENTIO:
Well, your wit is in the care of side and that.
CLOWN:
Come, sir, I will make did behold your worship.
VIOLA:
I’ll drink it.
Niet alleen de oceaan, maar ook de muziek kent dus inmiddels kunstmatig koraal. Handig? Misschien, als je zin hebt in meer Bach maar alle 1500 bestaande composities al uit je hoofd kent. Maar mag je een computerkoraal wel net zo mooi vinden als een ‘echte Bach’? En wat gebeurt er met de échte Bach-koralen als blijkt dat we ze aan de lopende band kunnen genereren? Overvloed zorgt voor inflatie, dus ik maak me toch een beetje zorgen.
Gelukkig zoeken steeds meer studies naar nuttige, creatieve toepassingen van deze getrainde neural networks. Als componisten invloed kunnen uitoefenen op de muziek die de computer uitspuwt, is het misschien een interessante compositietool. En wat als je een popmelodie naar keuze kunt laten harmoniseren zoals Bach dat (misschien) zou doen? En misschien worden er wel nieuwe contrapuntregels ontdekt op deze manier.
Tot slot een geruststellend idee: hoe goed computers Bach ook kunnen imiteren, het is nog altijd Bach die de stijl en de regels heeft bedacht.
Tip: Google lanceerde ter ere van de 334ste verjaardag van Bach een online tool waarin je een melodie kunt harmoniseren zoals Bach zou doen.
Bij Paul Witteman brak het angstzweet uit toen Floris Kortie hem in Podium Witteman vroeg échte koralen van Bach te onderscheiden van door computers gecomponeerde koralen ‘in de stijl van Bach’. Het lukte maar matig: twee keer zat hij er finaal naast. Huispianist Mike Boddé ook, tot zijn grote ontsteltenis. ‘Maar het raakte me echt!’ Hoe kan dat, en wat moeten we ermee?
Deep learning werkt door een computer heel veel voorbeeldjes te voeren van specifiek werk van één bepaalde componist; bijvoorbeeld Bach-koralen. Uit deze koralen herleidt de computer talloze regels die maken dat het koraal als een echt Bach-koraal klinkt.
Een computer kan veel meer voorbeelden vergelijken dan een mens, en kan dat veel sneller en preciezer. Hoe meer voorbeeldjes, hoe groter de kans dat de computer met de geleerde regels iets kan maken dat héél erg lijkt op het origineel. Zo zijn er bijvoorbeeld getrainde neural networks die tekst kunnen produceren in een stijl die wel wat weg heeft van Shakespeare:
DUKE VINCENTIO:
Well, your wit is in the care of side and that.
CLOWN:
Come, sir, I will make did behold your worship.
VIOLA:
I’ll drink it.
Niet alleen de oceaan, maar ook de muziek kent dus inmiddels kunstmatig koraal. Handig? Misschien, als je zin hebt in meer Bach maar alle 1500 bestaande composities al uit je hoofd kent. Maar mag je een computerkoraal wel net zo mooi vinden als een ‘echte Bach’? En wat gebeurt er met de échte Bach-koralen als blijkt dat we ze aan de lopende band kunnen genereren? Overvloed zorgt voor inflatie, dus ik maak me toch een beetje zorgen.
Gelukkig zoeken steeds meer studies naar nuttige, creatieve toepassingen van deze getrainde neural networks. Als componisten invloed kunnen uitoefenen op de muziek die de computer uitspuwt, is het misschien een interessante compositietool. En wat als je een popmelodie naar keuze kunt laten harmoniseren zoals Bach dat (misschien) zou doen? En misschien worden er wel nieuwe contrapuntregels ontdekt op deze manier.
Tot slot een geruststellend idee: hoe goed computers Bach ook kunnen imiteren, het is nog altijd Bach die de stijl en de regels heeft bedacht.
Tip: Google lanceerde ter ere van de 334ste verjaardag van Bach een online tool waarin je een melodie kunt harmoniseren zoals Bach zou doen.