‘Ik zou de huisgeluiden van mijn grootouders willen laten horen’

Wat betekent luisteren voor jou?

‘Luisteren en geluid is mijn leven. Ik heb mijn opnameapparaat altijd bij de hand. De schoonheid van het geluid van een saxofoon is wat makkelijker uit te leggen dan de schoonheid van het geluid van een koffiezetapparaat. Muziek raakt je heel direct. Maar ik heb bijvoorbeeld de tikkende klokken van mijn oma opgenomen en als ik dat terughoor, raakt dat mij heel erg. Er kleven gevoelens en herinneringen aan. Weinig mensen realiseren zich dat. Hoor je bijvoorbeeld je koffiezetapparaat uit je studententijd, dan zie je zo je hele keuken weer voor je.’

‘Hoor je het koffiezetapparaat uit je studententijd, dan zie je zo je hele keuken voor je.’

Luister je anders dan anderen?

‘Luisteren is voor mij niet alleen associatief. Neem de afwasmachine: het klotsen van het water is heel ritmisch, het elektrische geluid gaat de diepte in, en het gekletter is juist hoog. Af en toe rammelt er een glas. Dat is bijna muzikaal. Een compositie van vier uur, op eco-stand.

Tijdens de lockdown heb ik mensen gevraagd goed op hun eigen huisgeluiden te letten, die op te nemen en naar me op te sturen. Ik had bijvoorbeeld nog nooit een kat opgenomen. Nu heb ik ineens héél veel kattengeluiden.’

Wat hoor je graag?

‘Ik zing in een gospel- en soulkoor, maar thuis, waar de meeste mensen muziek aanzetten om de alledaagse stilte op te vullen, zet ik de muziek juist uit om de alledaagse geluiden de ruimte te geven. Ik hou wel heel erg van muziek hoor, en ik hoor het vaak, want mijn vriend is muzikant, net als mijn broers en ouders. Misschien zet ik de muziek daarom thuis juist graag even uit.

De muziekgeluiden van mijn vriend achter de piano zijn inmiddels ook huisgeluiden geworden. Niet de muziek zelf dus, maar de bijgeluiden: hij speelt met koptelefoon op. Wat overblijft is het ritmische getik van zijn vingers. Dat heb ik ook opgenomen.’

Wat wil je liever niet horen?

‘Geluid kan natuurlijk flink irriteren, maar er is altijd wel iets moois van te maken. Een bevriende foto­grafe, bijvoorbeeld, had veel last van een geiser die ging krijsen precies bij de watertemperatuur die ze nodig heeft voor het ontwikkelen van haar foto’s. Ik heb dat opgenomen en bedacht dat je er ook iets anders in kunt horen. Ik vond het klinken als een feesttoeter van een geiser die gewoon enorm zijn best doet.’

Wat is het mooiste dat je ooit gehoord hebt?

‘Begin dit jaar zou ik nog het smelten van sneeuw in de Franse Alpen hebben genoemd – het is héél zacht, maar smelten kun je horen! – maar inmiddels heb ik een dochtertje gekregen. Daarmee is niet alleen mijn leven, maar ook mijn huisgeluid totaal veranderd. Haar schaterlach... Die gaat recht naar mijn hart.’

Wat zou je ooit nog willen laten horen en aan wie?

‘Het liefst zou ik de huisgeluiden van mijn grootouders laten horen. Zij hadden zo’n fijn huis. Mijn opa zat altijd achter zijn orgel Mr. Sandman te spelen, hun vloer kraakte, de telefoon rinkelde, mijn oma nam op: ‘Met Mevrouw ’t Hart!’ Ik was veel te jong, nog helemaal niet bezig met geluid. Helaas. Dat huisgeluid had ik graag willen hebben om te laten horen aan mijn vriend en later aan mijn dochtertje. Maar… misschien kan ik wel een stukje namaken. Dit ga ik een keer meenemen in een project!’

Wie is Elise ‘t Hart?

Elise ’t Hart is geluidskunstenaar. Ze richtte in 2013 het Instituut voor Huisgeluid op, waarin ze zoveel mogelijk geluiden van binnenshuis verzamelt en documenteert. Het is haar manier om met geluid een verhaal te vertellen. Haar ‘geluidenabonnement’, een pakketje geluiden opgenomen en geannoteerd, maandelijks in je mailbox, bewijst dat ze een hoop geluiden te delen heeft.

www.elisethart.com