Harpiste Isabelle Moretti: 'De natuur zit in mij'

In zijn TEDx Amsterdam-voordracht vertelde de jonge Nederlandse harpist Remy van Kesteren in 2014 vol bewondering over zijn lessen bij Isabelle Moretti. Hoe hij leerde dat muziek over het leven gaat, over verhalen vertellen. En hoe hij tijdens de eerste les nooit verder kwam dan de eerste maat en vervolgens drie uur lang met haar sprak over het leven en waarom hij muziek wilde maken.

Dat is Isabelle Moretti ten voeten uit. In haar recital combineert ze harpklassiekers met wijsheden over de natuur van de oorspronkelijke bewoners van Noord-Amerika, in 1997 opgetekend door de Franse schrijver Jean-Paul Bourre in zijn boek Préceptes de vie issus de la sagesse amérindienne.

'Ik reed op de trekker en bracht de koeien terug naar de stal'

‘Goede muziek heeft natuurlijk geen woorden nodig, maar ja, ik heb Italiaans bloed. Ik houd nu eenmaal veel van woorden. En natuur­bescherming is – naast mijn familie en muziek – mijn grote passie. De teksten die ik tussen de muziekwerken spreek, geven mij de gelegenheid met mijn publiek te communiceren. Niet met de bedoeling om belerend over te komen. Ik wil alleen mijn passie delen.’

Op de trekker

Als ze begint te vertellen over haar liefde voor de natuur maakt ze onbewust meteen korte metten met het vooroordeel over harpistes van frêle types met hun hoofd in een sprookjeswereld. ‘Toen ik jong was, gingen we vaak naar het huis van onze familie op het platteland in Frankrijk. Daar bracht ik veel tijd door bij boeren. Je kon me altijd in het veld vinden. De hele dag rook, zag en beleefde ik de natuur. Ik reed op de trekker en bracht de koeien terug naar de stal.'

'Zo ben ik opgegroeid, de natuur zit in mij.’ Toen ze ouder werd, raakte ze geïnteresseerd in het gedachtegoed van Pierre Rabhi, de Franse boer en filosoof van Algerijnse afkomst. Hij maakt zich sterk voor landbouw met respect voor mens en aarde.

‘Eerder maakte ik al een voorstelling met teksten uit Rabhi’s boek Parole de terre, over de Afrikaanse manier van leven met het land. Wist je trouwens dat Yehudi Menuhin een inleiding voor dat boek schreef?’

Tweede carrière

‘Als ik zie hoe de natuur achteruit gaat breekt mijn hart. Ik woon deels op het platteland in de buurt van Nantes, deels in Parijs. Maar zelfs in Parijs merk ik het, het aantal huismussen is drastisch afgenomen. Ik zie ze bijna niet meer. En dat terwijl dit kleine vogeltje een symbool van Parijs is. Ik wil graag iets bijdragen om het tij te keren, hoe ­bescheiden ook.’

Met enthousiasme draagt ze bij aan Rabhi’s Mouvement Colibris, een beweging die mensen inspireert en ondersteunt om anders in het leven te staan. ‘Als ik als harpiste met pensioen ben wordt natuurbescherming vast mijn tweede carrière’, grapt ze. Maar zover is het nog niet. En dus draagt ze haar liefde voor het leven in harmonie met de natuur uit tijdens haar recitals.

‘Toen ik het boek van Bourre las, realiseerde ik me meteen hoe goed de teksten passen bij verschillende componisten waar ik erg van houd. Het is muziek waarmee ik mijn gevoel goed kan uitdrukken.’

Bij de eerste Spaanse dans uit Falla’s La vida breve – in een bewerking van harpist/componist Marcel Grandjany – koos Moretti een tekst over de rituele dans voor de zon, waarbij je hart vlam vat.

Harpgrootmoeder

‘Voor elke recital kies ik andere ­teksten en muziekwerken die daarbij passen. De inhoud hangt af van mijn stemming. Soms kies ik voor werken die niet origineel voor harp geschreven zijn. Maar daarbij moet je wel oppassen dat het karakter van de muziek past bij de eigenschappen van de harp.

Natuurlijk kun je alle noten naar de harp vertalen, maar sommige werken kunnen bijvoorbeeld niet zonder de krachtige resonantie van de piano. Clair de lune van Debussy werkt bijvoorbeeld heel goed, maar andere werken van hem juist weer niet.’ 

Hoewel ze in dit recital geen ­Nederlandse muziek heeft gekozen, is Isabelle Moretti meteen enthousiast als ik haar ernaar vraag. ‘Phia Berghout noem ik altijd mijn harpgrootmoeder uit Nederland. Ze zat in de jury bij mijn allereerste concours en daarna hebben we altijd contact gehouden. En ik houd erg van de krachtige muziek van Marius Flothuis. Pour le tombeau d’Orphée voor harp solo is beslist een van zijn mooiste werken.’

Op haar website nodigt Isabelle Moretti het publiek uit om na het recital op haar af te stappen en zijn mening te geven. Ze houdt nu eenmaal van woorden en gaat ook graag in gesprek met haar publiek.