Dit hoort een geluidseffectenmaker

Wat betekent luisteren voor jou?

‘In het dagelijks leven ben ik continu aan het luisteren, omdat mijn werk erop gericht is om het geluid van de werkelijkheid na te bootsen. Als ik door de stad loop, valt me van alles op. De mooie klank die de hakken van iemand maken op de straatstenen. Maar ook het gefladder van een opvliegende duif.

Ik maak ook vaak bewust mentale notities. Als ik dan een half jaar later het geluid van bijvoorbeeld een duif moet opnemen, kan ik me die klank zo weer voor de geest halen. Ik bouw zo’n geluid dan laag voor laag weer op uit verschillende middelen die ik tot mijn beschikking heb, zoals een bamboestok om een flinke zwiep mee in de lucht te maken en een verenplumeau waarmee ik het gefladder van de vleugels kan reproduceren.’

Luister je anders dan anderen?

‘Absoluut. Ik merkte dat voor het eerst toen ik muziektechnologie studeerde. Zo nam ik op een dag de metro naar huis en plots viel me een piep op in een van de coupés. Alle mensen om me heen zaten rustig te lezen of op hun telefoon te kijken en hadden niets in de gaten, maar voor mij was het geluid zo indringend dat ik in een andere coupé ben gaan zitten.

Ik merk het ook in mijn directe omgeving. Als ik bijvoorbeeld met mijn vriendin op een terrasje zit en iemand slaat verderop hard een autodeur dicht, dan hoor ik een harde klap en de echo ervan tegen de gebouwen eromheen. Als ik dan iets opmerk als ‘wat een mooie reflectie tegen dat gebouw daar links’, dan merk ik aan mijn vriendin dat ze niet helemaal kan plaatsen wat ik bedoel. Dat is niet omdat mijn gehoor fysiek nou zoveel beter is dan het hare, maar omdat ik het heel sterk getraind heb.’

Wat hoor je graag?

‘Bosgeluiden. De vogels, geritsel van blaadjes. Dat is een heel rustgevend geluid. Uit onderzoek is ook gebleken dat je stressniveau naar beneden gaat in het bos, omdat we het omgevingsgeluid evolutionair gezien als minder bedreigend ervaren: als er vogels te horen zijn, kunnen we erop vertrouwen dat er geen groot dier in de buurt is dat je kan aanvallen. Het geluid geeft een gevoel van veiligheid en rust.’

Wat wil je liever niet horen?

‘Het neerzetten van een beker of een glas op een glazen tafel. Dat klinkt zo hard en schel. Ik moet dat in mijn studio ook wel eens namaken, bijvoorbeeld als er een glazen tafel in een filmscène zit. Een heel onaangenaam geluid.’

Wat is het mooiste dat je ooit gehoord hebt?

‘Er zijn geluiden die ik mooi vind, maar ik raak niet zo snel geëmotioneerd van een geluid. Van muziek wel. Bijvoorbeeld The Labyrinth Song van de Israëlische artiest Asaf Avidan. De tekst van het lied raakt me, maar ook hoe de zanger het vertolkt. Je hoort een gebroken mens. Ik vind het heel knap dat een musicus iemand de tranen in de ogen kan laten springen.’

Wat zou je mensen ooit nog willen laten horen?

‘Voetstappen op een straat, waarbij alles ruimtelijk klopt. Als iemand buiten loopt, klinkt dat heel anders dan binnen. Buiten weerkaatst het geluid op een bepaalde manier tegen de gebouwen. Ik moet flink puzzelen om dat na te bootsen in de studio. Ook al heb ik de juiste schoenen en een goede ondergrond, dan zijn er toch die weerkaatsingen van het geluid die ik net niet helemaal kloppend krijg. Op het moment dat ik dat perfect voor elkaar krijg, laat ik dat heel graag aan iemand anders horen.

Daarbij is het wel belangrijk om je te realiseren dat ik geluiden niet zomaar vanuit het niets maak. Mensen hebben bij foley-artiesten al snel associaties met ­hoorspelen op de radio, maar ik werk met beeld dat al opgenomen is. Ik moet mijn geluid daarop afstemmen. Wat voor schoenen heeft een personage aan? Wat is de ondergrond? Loopt iemand snel of langzaam? Boos of juist heel kalm? Pas als ik het niet goed zou doen, merkt de kijker mijn werk op.’

Wie is Ronnie van der Veer?
Ronnie van der Veer studeerde muziektechnologie, specia­liseerde zich in sound design en begon zijn eigen foley-­studio. Daar bootsen hij en zijn team met verschillende materialen en objecten geluiden na voor films, documentaires, animatie, commercials en tv- en Netflix-series. Zijn precisiewerk leverde hem alom waardering op, waarvan onder meer Oscar- en Golden Globe-­nominaties, een juryprijs en een Camera d’Or voor diverse films op het filmfestival van Cannes getuigen.