Academist in het Concertgebouworkest

‘Daar zat ik plotseling in de houtblazerssectie, zij aan zij met 'monsters' (grootse musici). We speelden het eerste deel van Mahlers Zevende symfonie door. Ik ontplofte zowat van geluk, en was tegelijk misselijk van de zenuwen!’

Voor de jonge Portugese klarinettist Carlos Ferreira was het een schok om ineens deel uit te maken van het befaamde orkest ‘met die klank om verliefd op te worden’.

'In dit orkest is het één voor allen en allen voor één'

‘Maar mijn collega’s gaven me zo’n comfortabel gevoel, dat geleidelijk mijn nervositeit verdween. In dit orkest is het één voor allen en allen voor één. Er heerst een gevoel van betrokkenheid en vriendschap en dat had ik niet verwacht’, vertelt Carlos.

Ook het derde bedrijf uit Wagners Die Walküre onder leiding van Valery Gergiev was voor hem een magische avond. ‘Ik heb me nooit zo gevoeld, ik zat bijna te huilen op het podium.’ 

Voor weinigen weggelegd

De Academie van het Koninklijk Concertgebouworkest geeft enkele getalenteerde conservatoriumstudenten de kans een seizoen lang met het orkest mee te spelen, maximaal twaalf orkestprogramma’s onder leiding van wereldberoemde dirigenten. Gezeten naast de orkestmusici leren ze de kneepjes van het vak. Daarnaast spelen ze kamermuziekconcerten op diverse locaties en volgen zij lessen, workshops en trainingen.

Volgens Gonneke de Jong, die de orkestacademie coördineert, snijdt het mes aan twee kanten: ‘Niet alleen doen de studenten ervaring op in een toporkest, ook krijgt het Concertgebouworkest jong toptalent in huis.’

En zonder toptalent kom je niet op een academieplek, want het is maar voor weinigen weggelegd: per jaar worden slechts vijf strijkers en twee niet-strijkers (blazers, slagwerkers of harpisten) geselecteerd. Zeven muziekstudenten… terwijl er ieder jaar honderden auditie doen voor deze eervolle droomstage bij het Concertgebouworkest. 

Zenuwen

Nu het concertseizoen ten einde loopt, blikken vijf van de zeven academisten van deze lichting terug op een veelbewogen jaar.

'Op tournee ben je continu bij elkaar'

Violiste Elise Besemer (22) vindt dat haar leven een wending heeft genomen door haar jaar bij het Concertgebouworkest. ‘Er wordt op een waanzinnige manier muziek gemaakt en daardoor verandert je beeld van muziek. Niet alleen in mijn spel, ook als mens ben ik gegroeid door deze bijzondere ervaring.

Mijn eerste week was een vuurdoop die ik nooit zal vergeten: Mahlers Zevende symfonie onder leiding van Mariss Jansons. Ook de tournee naar Azië was een hoogtepunt in mijn leven. Op tournee ben je continu bij elkaar. Daar had ik ontzettend leuke ontmoetingen met veel orkestleden.’

De Britse contrabassist Felix Lashmar (23) nam les bij solofagottist Gustavo Núñez en dat was een eyeopener. ‘Hij leerde me de grondbeginselen voor een goede auditie. Wat je in je zenuwen moet zien te voorkomen, is dat je wordt opgeslokt door de ingewikkelde technische problemen op je instrument. 

Tijdens een auditie luisteren ook mensen die een ander instrument bespelen. Zij willen de muziek horen in je spel, en niet het gevecht met je instrument.’

Jetlag

Voor violist Koen Stapert (26) was het een fascinerend jaar: ‘Ik ontdekte dat je in een orkest een balans moet vinden tussen je eigen spel en je aanpassing aan het geheel. Alle orkestleden hier zijn solisten. En toch in staat een complete eenheid te vormen. Dat is een wonder.’

Voor hem was het mooiste moment Mahlers Tweede symfonie met Daniele Gatti. 'Hemels, aards en alles wat zich daartussen bevindt, en dat allemaal binnen anderhalf uur.'

'In februari brak ik mijn pink, daardoor miste ik een paar concerten'

'Behalve louter muzikale hoogtepunten beleefde ik dit jaar ook persoonlijk het grootste moment van mijn leven. Ik kreeg een dochtertje! Een groot geluk én bijzonder hectisch, want ik moest na gebroken nachten verschillende concertprogramma’s studeren, een hoop luiers verschonen, op mijn allerbest presteren – ook als je in Peking een vliegreis en twee vertraagde busreizen achter de rug hebt en nog een jetlag moet verwerken.

In februari brak ik mijn pink door een kapotte motorklep. Daardoor miste ik een paar concerten. Maar elk nadeel heb se voordeel: daardoor kon ik wel meer tijd met dat prachtige kleine wezentje doorbrengen.’

Voor de Oostenrijkse celliste Klara Wincor (26) was het jaar een aaneenschakeling van schitterende hoogtepunten. ‘Alle ervaringen hier in Amsterdam gaven mij een nieuw muzikaal perspectief en maakten dat ik groeide.

Een fantastische herinnering blijft voor mij het vierde deel uit Mahlers Tweede symfonie. En weet je wat ik ook het allermooiste hier vond?’ besluit Klara, ‘Over de daken van Amsterdam naar de zonsondergang kijken.’

Intussen heeft de orkestervaring de academisten geen windeieren gelegd: dit voorjaar, nog tijdens zijn academiejaar bij het Concertgebouworkest, verwierf Carlos Ferreira een positie als es-klarinettist en tweede klarinettist bij het Orchestre Philharmonique de Monte Carlo.

Elise Besemer werd genomineerd voor de Grachtenfestival Prijs, die wordt uitgereikt op 16 augustus.